Klęska głodu w Etiopii (1983–1985)
 | Ten artykuł od 2022-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Klęska głodu w Etiopii – katastrofa w Etiopii z lat 1983–1985, którą spowodowała zarówno susza, jak i sytuacja polityczna (nieustająca wojna domowa i nieudolne rządy wojska). Dotknęła szacunkowo 8 milionów osób (głównie w północnej części kraju) i spowodowała śmierć około 1 miliona osób. Klęska ta stała się przyczyną powstania trwałego wizerunku Etiopii jako typowego kraju głodu.
Tło wydarzeń
Gospodarka Etiopii opiera się w przeważającej części na rolnictwie. Sektor ten zatrudnia około czterech piątych ludności zawodowo czynnej, a płody rolne stanowią 90 procent eksportowanych towarów. Najważniejszym produktem eksportowym jest kawa, której ojczyzną jest Etiopia. Szacunkowo około jednej czwartej ludności Etiopii żyje z produkcji kawy. Rolnictwo jest jednak z natury rzeczy zależne od wahań wysokości opadów, których skutki zaostrzane są dodatkowo przez trwającą od stuleci nadmierną eksploatację pastwisk i karczowanie obszarów leśnych.
Od lat 60. XX wieku rebelianci z północnej prowincji Erytrea walczyli o uzyskanie niepodległości. Również w innych regionach, m.in. w graniczącym z Erytreą Tigraju, dochodziło w latach 80. do niepokojów społecznych. Po obaleniu cesarza Hajlego Syllasjego w 1974 roku do władzy doszła komunizująca junta wojskowa Derg, która pod wodzą Mengystu Hajle Marjama kontynuowała walkę przeciw erytrejskim rebeliantom. Z tego względu zyski z eksportu nie przyczyniały się do rozwoju kraju, a wykorzystywane były na zakup broni i działania wojenne.
Już w latach 70. katastrofalna susza w Sahelu doprowadziła do spadku produkcji rolnej i głodu, a na początku lat 80. na nowo pogorszyła się sytuacja na północy Wyżyny Abisyńskiej (środkowa Erytrea, Tigraj, Wollo i częściowo w regionach Begemder i Szeua).
Klęska głodu
Po niemal całkowitym zaniku produkcji rolnej w 1984 roku głód dotknął prawie 8 milionów osób w ogarniętych suszą regionach. Wielu głodujących uciekło do miast, takich jak Mekelie i Korem, i utworzyło tam „obozy głodu”.
Rok 1985 był kolejnym rokiem suszy, a na początku 1986 roku obszar dotknięty klęską głodu rozszerzył się także na południowe części wyżyny. Sytuację dodatkowo pogorszyła plaga szarańczy i około 5,8 miliona osób było całkowicie zależnych od pomocy humanitarnej. Klęska pochłonęła łącznie szacunkowo milion ofiar.
Reakcje
Reportaż stacji BBC z 1984 roku na temat głodu w Etiopii zaszokował opinię publiczną w krajach uprzemysłowionych. Świat obiegły zdjęcia umierających dzieci, takich jak trzyletniej wówczas Birhan Woldu, która zyskała smutną sławę jako „twarz głodu” (the face of the famine).
W reakcji na reportaże zebrana została, zwłaszcza w ramach projektów muzycznych, ogromna ilość datków na rzecz głodujących. W 1984 roku brytyjski zespół gwiazd Band Aid nagrał przebój „Do They Know It’s Christmas?”, a rok później Bob Geldof i Midge Ure zorganizowali koncerty Live Aid, podczas których wystąpiły największe wówczas zachodnie gwiazdy muzyki rockowej i popowej. Rządy krajów uprzemysłowionych znalazły się wtedy pod presją podjęcia działań.
Walki na części dotkniętych głodem terytoriów oraz uboga infrastruktura znacznie utrudniały jednak dostarczanie pomocy. Etiopski rząd spotkał się z szeroką krytyką, gdy wykazał się niezdolnością lub brakiem woli do skutecznej walki z głodem.
Rząd przymuszał również działające w Etiopii organizacje humanitarne do wsparcia szeregu kontrowersyjnych projektów. W ten sposób około 600 tysięcy rolników z dotkniętych suszą regionów na północy kraju zostało przesiedlonych przez rząd – częściowo pod przymusem – na zasobniejsze w wodę południe. Ludność ta nie otrzymała tam jednak żadnej dalszej pomocy. Wielu rolników uciekało przed przesiedleniem, a wielu przesiedlonych próbowało wrócić w ojczyste strony. Według organizacji ochrony praw człowieka w wyniku przesiedleń zmarło kilkadziesiąt tysięcy osób. Organizacja Lekarze bez Granic donosi, że z powodu wymuszonego wsparcia rządowych projektów międzynarodowe akcje pomocy dla Etiopii doprowadziły do śmierci więcej osób, niż zostało uratowanych.
W czasie klęski głodu z Etiopii wyemigrowało również wiele tysięcy osób – kraj opuściło m.in. wielu etiopskich Żydów zamieszkujących dawniej północne połacie kraju bezpośrednio przy granicy z Sudanem. W ramach Operacji Mojżesz około 8000 z nich zostało w 1984 roku przewiezionych z Sudanu do Izraela.
Zobacz też
Bibliografia
- Alex de Waal, Africa Watch: Evil Days. 30 Years of War and Famine in Ethiopia, 1991
- AlulaA. Pankhurst AlulaA., Resettlement and famine in Ethiopia. The villagers' experience, Manchester: Manchester University Press, 1992, ISBN 978-0-7190-3537-1, OCLC 23769773 .
