Kazimierz Bassalik
 | |||
| Pełne imię i nazwisko | Kazimierz Marian Antoni Bassalik | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 12 czerwca 1879 | ||
| Data i miejsce śmierci | 27 czerwca 1960 | ||
| Miejsce spoczynku | |||
| Zawód, zajęcie | botanik, mikrobiolog, profesor | ||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
Kazimierz Marian Antoni Bassalik (ur. 12 czerwca 1879 w Brzeziu k. Pleszewa[1], zm. 27 czerwca 1960 w Warszawie) – polski botanik, mikrobiolog, profesor fizjologii roślin Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk[2].
Życiorys
Urodził się 12 czerwca 1879 r. w Brzeziu w powiecie pleszewskim[1], w rodzinie Juliana, nauczyciela, i Wandy z Piotrowiczów. W 1899 r. ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W latach 1899–1902 odbył studia w Königlich-Sächsische Forstakademie w Tharandt k. Drezna[3], następnie studiował chemię i fizykę na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie (1903–1906) i botanikę na uniwersytecie w Bazylei (1906–1908)[1]. W tym ostatnim uzyskał doktorat (1909) i habilitację (1916)[1][3]. Od 1912 r. pracował w Instytucie Botanicznym uniwersytetu w Bazylei jako asystent, a w latach 1914–1918 zastępca profesora[1].
Po powrocie do Polski w 1918 r. pracował w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach[1] jako kierownik oddziału mikrobiologii. Od 1919 r. aż do śmierci był profesorem fizjologii roślin Uniwersytetu Warszawskiego[4]. W latach 1921–1924 był dyrektorem Państwowego Naukowego Instytutu Rolniczego w Bydgoszczy. Z jego inicjatywy w lutym 1923 r. powstał bydgoski Oddział Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, którego był pierwszym prezesem. Był to pierwszy w II Rzeczypospolitej oddział PTP w mieście nieuniwersyteckim, skupiający 58 miejscowych członków.
Był działaczem i organizatorem, sekretarzem, a później prezesem Akademii Nauk Technicznych[2]. Był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk: od 1952 r. członkiem tytularnym, a od 1957 r. członkiem rzeczywistym[5]. Był także honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Botanicznego[2].
Kazimierz Bassalik jest jednym z twórców polskiej mikrobiologii. Owocem jego badań były liczne prace, artykuły i referaty, publikowane m.in. w „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, których był redaktorem.
W latach okupacji hitlerowskiej uczestniczył w tajnym nauczaniu uniwersyteckim w Warszawie.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 243-3-5)[6].
Materiały archiwalne Kazimierza Bassalika znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-75[7].
Rodzina
Był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona Anna, lingwistka i działaczka społeczno-kulturalna, była córką wybitnego botanika i genetyka holenderskiego Hugo de Vriesa; druga żona Ludmiła z Janotów, II v. Chabielska (1924–1994), została profesorem genetyki w Instytucie Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (20 września 1951)[8]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[9]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[10]
Nagrody
- Nagroda Państwowa I stopnia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizjologii roślin (1952)[11]
Upamiętnienie
W 2003 r. decyzją Komitetu Mikrobiologii Polskiej Akademii Nauk ustanowiono nagrodę imienia Kazimierza Bassalika przyznawaną za najlepsze prace z zakresu mikrobiologii wykonane w polskich laboratoriach[12].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 29 .
- ↑ a b c Jerzy Waldorff: Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 315. ISBN 83-03-00758-0.
- ↑ a b Wanda Grębecka, Bassalik Kazimierz Marian Antoni Giganci Nauki [dostęp 2024-07-22].
- ↑ Agnieszka Mostowska i Joanna Pijanowska: Wydział Biologii U.W.. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-23)]. (pol.).
- ↑ BASSALIK, Kazimierz [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN, 2020 [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ BASSALIK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29] .
- ↑ Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 2024-02-23].
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 93, poz. 1275 „za wybitną działalność naukową”.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
- ↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, NR 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-07-22].
- ↑ KM PAN: Nagroda im. prof. K. Bassalika. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-21)]. (pol.).
Bibliografia
- Ludmiła Karpowiczowa, Kazimierz Bassalik, [w:] Słownik biologów polskich (redaktor Stanisław Feliksiak), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987, s. 61.
- Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX i XX stulecia, tom I: A–G, Agencja Wydawnicza ARIES, Warszawa 1994, s. 86–88 (z fotografią).
- Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom II. Bydgoszcz 1995. ISBN 83-85327-27-4, s. 28.
