Kamienica pod Zegarem w Warszawie

Kamienica pod Zegarem w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 337-A z 23.02.2005[1]
Ilustracja
Kamienica pod Zegarem (2023)
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Chłodna 20

Styl architektoniczny

wczesny modernizm[2]

Architekt

Józef Napoleon Czerwiński i Wacław Heppen

Inwestor

Zygmunt Lewin

Kondygnacje

5

Rozpoczęcie budowy

1912

Ukończenie budowy

1913

Ważniejsze przebudowy

po II wojnie światowej rozebrano jedno piętro

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kamienica pod Zegarem w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica pod Zegarem w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica pod Zegarem w Warszawie”
Ziemia52°14′16,03″N 20°59′26,01″E/52,237786 20,990558
Multimedia w Wikimedia Commons

Kamienica pod Zegarem, właśc. kamienica Zygmunta Lewina[3] – zabytkowa kamienica znajdująca się przy ulicy Chłodnej 20 w Warszawie.

Opis

Kamienica została wzniesiona w latach 1912–1913 w stylu wczesnomodernistycznym (według innego źródła secesyjnym)[4] według projektu Józefa Czerwińskiego i Wacława Heppena[3]. Została zaprojektowana w układzie dwupodwórzowym zamkniętym[3]. Budynek posiada stropy konstrukcji stalowo-ceglanej, które przetrwały II wojnę światową[5].

Podczas II wojny światowej znalazła się na terenie warszawskiego getta. Niedaleko budynku znajdowała się, wybudowana w styczniu 1942, drewniana kładka łącząca małe i duże getto.

Od 13 grudnia 1941[6] do dnia swego samobójstwa (popełnionego 23 lipca 1942 w siedzibie Gminy Żydowskiej przy ul. Grzybowskiej 26/28) w mieszkaniu na pierwszym piętrze mieszkał prezes warszawskiego Judenratu Adam Czerniaków. Według niektórych źródeł 22 lipca 1942 w kamienicy zamordowany przez SS został Franciszek Paweł Raszeja[5].

Kamienica została uszkodzona podczas powstania warszawskiego. Po wojnie rozebrano ostatnią kondygnację oraz spalone w 1944 półokrągłe zwieńczenie[7].

Między 1945 a 1965 budynkiem zarządzała spółdzielnia mieszkaniowa założona przez lokatorów kamienicy, następnie budynek przeszedł pod zarząd miejski[5].

W drugim podwórzu zachowała się żeliwna obudowa ujęcia wody z głową lwa[7].

W 2005 kamienica wraz z oficynami została wpisana do rejestru zabytków[1].

Galeria

  • Fasada frontowa kamienicy przed remontem (2006)
    Fasada frontowa kamienicy przed remontem (2006)
  • Zegar
    Zegar
  • Boczna ściana kamienicy
    Boczna ściana kamienicy

Przypisy

  1. ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 31 marca 2024 roku Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 72. [dostęp 2024-06-27].
  2. ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 54.
  3. ↑ a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta–Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 44. ISBN 83-9066291-4.
  4. ↑ ICIMSS w Toruniu http://www.icimss.edu.pl/wystawy/secesja/pl/50/secesja-w-poszczegolnych-miastach/show/7/93
  5. ↑ a b c MagdalenaM. Stopa MagdalenaM., JanJ. Brykczyński JanJ., Ostańce. Kamienice warszawskie i ich mieszkańcy. Tom pierwszy, wyd. 2, Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2013, s. 22-25, ISBN 978-83-62020-50-8 .
  6. ↑ Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, Opracowanie i przypisy Marian Fuks, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983, s. 233
  7. ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta–Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 45. ISBN 83-9066291-4.

Linki zewnętrzne

  • Blog mieszkańców kamienicy Chłodna 20