Jaskier dziewięciornikolistny
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | jaskropodobne | ||
Rząd | jaskrowce | ||
Rodzina | jaskrowate | ||
Rodzaj | jaskier | ||
Gatunek | jaskier dziewięciornikolistny | ||
Nazwa systematyczna | |||
Ranunculus parnassifolius L. Sp. Pl. 549 1753[3] | |||
| |||
|
Jaskier dziewięciornikolistny[4] (Ranunculus parnassifolius L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Pirenejach i Alpach[5].
Rozmieszczenie geograficzne
We Francji gatunek został zaobserwowany w departamentach Pireneje Atlantyckie oraz Pireneje Wschodnie. Prawdopodobnie rośnie również w departamentach Alpy Górnej Prowansji, Alpy Wysokie, Alpy Nadmorskie, Ariège, Górna Garonna, Isère, Pireneje Wysokie, Sabaudia oraz Górna Sabaudia[6]. W Szwajcarii występuje w Alpach Berneńskich, Urneńskich, Glarneńskich oraz Retyckich[7]. We Włoszech rośnie w Piemoncie, Lombardii, Trydencie-Górnej Adydze, Wenecji Euganejskiej oraz Fruli-Wenecji Julijskiej[8].
Morfologia
- Pokrój
- Niska bylina o nagich lub owłosionych pędach[5]. Dorasta do 5–15 cm wysokości. Łodygi są wygięte, wznoszące się[9].
- Liście
- Mają jasnozieloną barwę. Mają owalnie sercowaty kształt. Młode liście są owłosione na brzegach i górnej powierzchni. Widoczne jest użyłkowanie liści. Brzegi są całobrzegie[5][9].
- Kwiaty
- Są pojedyncze lub zebrane po 2–5 w kwiatostanach. Mają żółtą barwę, często z odcieniem różowym lub czerwonym. Dorastają do 20–25 mm średnicy. Działki kielicha są owłosione[5].
Biologia i ekologia
Rośnie na skałach i morenach wapiennych, w miejscach, gdzie zalega śnieg. Występuje na wysokości od 1900 do 2900 m n.p.m. Kwitnie od lipca do sierpnia[5]. Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu lun półcieniu[10]. Świeże części rośliny są trujące – zawierają protoanemoninę[11].
Ochrona
We Francji gatunek ten został wpisany do krajowej Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych. Został zaliczony do kategorii gatunków narażonych na wyginięcie (Vulnerable). Ponadto jest chroniony na poziomie regionalnym w Prowansji-Alpach-Lazurowym Wybrzeżu[12].
Zmienność
W obrębie tego gatunku wyhodowano kultywar 'Nuria' – kwiaty dorastają do 3 cm średnicy, mają białą barwę z widocznymi różowo-fioletowymi żyłkami, które z daleka wyglądają jak kwiaty jabłoni[13].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 152. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d e Ranunculus parnassifolius. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius L., 1753. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassiifolius L. – Carte. Info Flora. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius L. subsp. heterocarpus Küpfer. Altervista. [dostęp 2015-07-21]. (wł.).
- ↑ a b Ranunculus parnassiifolius L.. Info Flora. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius. Edrom Nurseries. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
- ↑ Renoncule à feuilles de Parnassie. PharmaNatur. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Renoncule à feuilles de Parnassie. Flore Alpes. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus pamassifolius. Alpine Garden Society. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
- Catalana: 0153417