Józef Grajnert
 | |||
| Data urodzenia | 1831 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1910 | ||
| |||
| |||
| |||
Józef Grajnert (ur. 1831, zm. w sierpniu 1910 w Kozubkach pod Łęczycą) – polski działacz oświatowy, folklorysta, etnograf, pisarz, tłumacz i wydawca.
Życiorys
Jako uczestnik powstania styczniowego aresztowany i zesłany na Sybir, gdzie spędził trzy lata. Po powrocie w roku 1866 założył pierwsze w Królestwie czasopismo ludowe „Zorza”, które redagował przez 20 lat. Założyciel czasopisma „Opiekun zwierząt”.
Badania nad folklorem rozpoczął w latach pięćdziesiątych XIX wieku. W 1859 wydał rozprawę „Studia nad podaniami ludu naszego”. Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[1].
Ponadto napisał „Podarunek dla ludu naszego” oraz „Podania, powiastki, pieśni i bajki” (1862-1863), „Legendy, powiastki i pieśni” (1893), „Legendy” (1904) oraz scenki rodzajowe dla teatrów amatorskich („Pan Łapcewicz”, „Natura wilka ciągnie do lasu”).
Przetłumaczył i wydał w 1873 (po raz pierwszy w języku polskim) powieść Juliusza Verne’a W osiemdziesiąt dni dookoła świata[2].
Członek Akademii Umiejętności.
Życie prywatne
Był ojcem artysty malarza – Edwarda Grajnerta[3].
Zmarł w Kozubkach pod Łęczycą podczas polowania w majątku córki[4]. Został pochowany na warszawskich Powązkach (kwatera 175-6-9/10)[5].
Dzieła
Był autorem cennych materiałowo szkiców popularyzatorskich:
- „Wycieczka na Podlasie” (Biblioteka Warszawska 1857)
- „Legenda o osiczynie i leszczynie” (Tygodnik Ilustrowany 1862)
- „O Kaszubach” (Czytelnia Niedzielna 1863)
- „O św. Marynusie” (Tygodnik Ilustrowany 1863)
- „Drzewa podaniowe” (Tygodnik Ilustrowany 1863)
- „O podaniach słowiańskich, a w szczególności o naszych” ("Koło Polskie"1866)
- „Sklepienie niebios w podaniach ludowych (Kalendarz Ungra 1867)
- „Kilka pieśni wojackich” (Kaliszanin 1882)
- „Zapiski etnograficzne z okolic Wielunia i Radomska” (ZWAK, t. VI, 1882)
- „Rok przedchrześcijański u nas” (Wędrowiec 1894)
- „Notatki o wsi Topoli” (Wisła t. XVII, 1903)
Przypisy
- ↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
- ↑ Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne’a, dostęp 22 sierpnia 2008 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].
- ↑ Edward Grajnert, „Rozwój” (91), bc.wbp.lodz.pl, 22 kwietnia 1907 [dostęp 2023-10-30] .
- ↑ Nekrologia. Jozef Grajnert Czas 1910 nr 393 z 31 sierpnia s. 3.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANNA GRAJNERT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05] .
Bibliografia
- Słownik folkloru polskiego, red. J.Krzyżanowski, Wiedza Powszechna 1965
- Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
Linki zewnętrzne
- Kolekcja dzieł Józefa Grajnerta w bibliotece Polona
