Indianapolis 500

Indianapolis 500 (także: Indy 500) – wyścig samochodowy rozgrywany corocznie na torze Indianapolis Motor Speedway w mieście Speedway, w stanie Indiana, w Stanach Zjednoczonych. Rozgrywany od 1911 roku wyścig odbywa się w ostatnią niedzielę maja na dystansie 500 mil, czyli 200 okrążeń. Jest to jedno z największych wydarzeń sportowych na świecie, oglądane na żywo przez około 270 tysięcy widzów.

Wieloletnią tradycją wyścigu Indianapolis 500 jest to, że zwycięzca na podium zamiast butelki szampana otrzymuje butelkę maślanki lub mleka. W 1933 roku ten zwyczaj zapoczątkował Louis Meyer, choć na stałe wszedł do obiegu dopiero trzy lata później. Z kilkoma wyjątkami (głównie w latach 40. i 50. XX wieku) obowiązuje do dziś. Od 1956 roku tylko jeden kierowca wyłamał się z tego zwyczaju, mianowicie Emerson Fittipaldi, który w 1993 roku wypił butelkę soku pomarańczowego.

W latach 1950–1960 wyścig był jedną z eliminacji mistrzostw świata Formuły 1.

Zwycięzcy Indianapolis 500

Rok	Data	Kierowca	Nadwozie	Silnik	Zespół / właściciel	Czas
1911	30 maja	Ray Harroun	Marmon	Marmon	Nordyke & Marmon Company	6:42:08,039
1912	30 maja	Joe Dawson	National	National	National Motor Vehicle Company	6:21:06,144
1913	30 maja	Jules Goux	Peugeot	Peugeot	Peugeot	6:35:05,108
1914	30 maja	René Thomas	Delage	Delage	Louis Delâge Company	6:03:45,060
1915	31 maja	Ralph DePalma	Mercedes	Mercedes	E.C. Patterson	5:33:55,619
1916	30 maja	Dario Resta	Peugeot	Peugeot	Peugeot Auto Racing Company	3:34:16,990
1919	30 maja	Howdy Wilcox	Premier	Premier	I.M.S. Corporation	5:40:42,930
1920	30 maja	Gaston Chevrolet	Frontenac	Frontenac	William Small Company	5:38:31,901
1921	30 maja	Tommy Milton	Frontenac	Frontenac	Louis Chevrolet	5:34:44,578
1922	30 maja	Jimmy Murphy	Duesenberg	Miller	Jimmy Murphy	5:17:30,845
1923	30 maja	Tommy Milton	Miller	Miller	H.C.S. Motor Company	5:31:19,618
1924	30 maja	Lora Corum	Duesenberg	Duesenberg	Duesenberg	5:05:23,595
		Joe Boyer
1925	30 maja	Pete DePaolo	Duesenberg	Duesenberg	Duesenberg	4:56:39,401
1926	30 maja	Frank Lockhart	Miller	Miller	Peter Kreis	5:12:48,768
1927	30 maja	George Souders	Duesenberg	Duesenberg	William S. White	5:07:33,022
1928	30 maja	Louis Meyer	Miller	Miller	Alden Sampson, II	5:01:33,725
1929	30 maja	Ray Keech	Miller	Miller	M. A. Yagle	5:07:25,458
1930	30 maja	Billy Arnold	Summers	Miller	Harry Hartz	4:58:39,720
1931	30 maja	Louis Schneider	Stevens	Miller	Louis Schneider	5:10:27,948
1932	30 maja	Fred Frame	Wetteroth	Miller	Harry Hartz	4:48:03,761
1933	30 maja	Louis Meyer	Miller	Miller	Louis Meyer	4:48:00,774
1934	30 maja	Bill Cummings	Miller	Miller	H. C. Henning	4:46:05,254
1935	30 maja	Kelly Petillo	Wetteroth	Offenhauser	Kelly Petillo	4:42:22,771
1936	31 maja	Louis Meyer	Stevens	Miller	Louis Meyer	4:35:03,314
1937	31 maja	Louis Meyer	Shaw	Offenhauser	Wilbur Shaw	4:24:07,861
1938	30 maja	Floyd Roberts	Wetteroth	Miller	Lou Moore	4:15:58,362
1939	30 maja	Wilbur Shaw	Maserati	Maserati	Boyle Racing Headquarters	4:20:47,412
1940	30 maja	Wilbur Shaw	Maserati	Maserati	Boyle Racing Headquarters	4:22:31,201
1941	30 maja	Floyd Davis	Wetteroth	Offenhauser	Lou Moore	4:20:36,266
		Mauri Rose
1946	30 maja	George Robson	Adams	Sparks	Thorne Engineering	4:21:16,711
1947	30 maja	Mauri Rose	Deidt	Offenhauser	Lou Moore	4:17:52,159
1948	31 maja	Mauri Rose	Deidt	Offenhauser	Lou Moore	4:10:23,286
1949	30 maja	Bill Holland	Deidt	Offenhauser	Lou Moore	4:07:15,939
1950	30 maja	Johnnie Parsons	Kurtis Kraft	Offenhauser	Kurtis Kraft	2:46:55,967
1951	30 maja	Lee Wallard	Kurtis Kraft	Offenhauser	Murrell Belanger	3:57:38,103
1952	30 maja	Troy Ruttman	Kuzma	Offenhauser	J. C. Agajanian	3:52:41,930
1953	30 maja	Bill Vukovich	Kurtis Kraft	Offenhauser	Howard B. Keck	3:53:01,668
1954	30 maja	Bill Vukovich	Kurtis Kraft	Offenhauser	Howard B. Keck	3:49:17,261
1955	30 maja	Bob Sweikert	Kurtis Kraft	Offenhauser	John Zink	3:53:59,576
1956	30 maja	Pat Flaherty	Watson	Offenhauser	John Zink	3:53:28,872
1957	30 maja	Sam Hanks	Salih	Offenhauser	George Salih	3:41:14,238
1958	30 maja	Jimmy Bryan	Salih	Offenhauser	George Salih	3:44:21,064
1959	30 maja	Rodger Ward	Watson	Offenhauser	Leader Cards	3:40:47,470
1960	30 maja	Jim Rathmann	Watson	Offenhauser	Ken-Paul	3:36:11,384
1961	30 maja	A.J. Foyt	Trevis	Offenhauser	Bignotti-Bowes Racing	3:35:37,540
1962	30 maja	Rodger Ward	Watson	Offenhauser	Leader Cards Racing	3:33:50,291
1963	30 maja	Parnelli Jones	Watson	Offenhauser	J. C. Agajanian	3:29:35,365
1964	30 maja	A.J. Foyt	Watson	Offenhauser	Ansted-Thompson Racing	3:23:35,813
1965	31 maja	Jim Clark	Lotus	Ford	Team Lotus	3:19:05,370
1966	30 maja	Graham Hill	Lola	Ford	Mecom Racing Team	3:27:52,543
1967	30–31 maja	A.J. Foyt	Coyote	Ford	Ansted-Thompson Racing	3:18:24,211
1968	30 maja	Bobby Unser	Eagle	Offenhauser	Leader Cards Racing	3:16:13,786
1969	30 maja	Mario Andretti	Hawk	Ford	STP Corporation	3:11:14,689
1970	30 maja	Al Unser	Colt	Ford	Vel’s Parnelli Jones Racing	3:12:37,057
1971	29 maja	Al Unser	Colt	Ford	Vel’s Parnelli Jones Racing	3:10:11,545
1972	27 maja	Mark Donohue	McLaren	Offenhauser	Penske Enterprises	3:04:23,851
1973	28–30 maja	Gordon Johncock	Eagle	Offenhauser	Patrick Racing	2:05:25,320*
1974	26 maja	Johnny Rutherford	McLaren	Offenhauser	Bruce McLaren Motor Racing	3:09:10,094
1975	25 maja	Bobby Unser	Eagle	Offenhauser	All American Racers	2:54:55,064*
1976	30 maja	Johnny Rutherford	McLaren	Offenhauser	Bruce McLaren Motor Racing	1:42:52,466*
1977	29 maja	A.J. Foyt	Coyote	Foyt	A.J. Foyt Enterprises	3:05:57,186
1978	28 maja	Al Unser	Lola	Cosworth	Chaparral Racing	3:05:54,974
1979	27 maja	Rick Mears	Penske	Cosworth	Penske Racing	3:08:47,970
1980	25 maja	Johnny Rutherford	Chaparral	Cosworth	Chaparral Racing	3:29:59,572
1981	24 maja	Bobby Unser	Penske	Cosworth	Penske Racing	3:35:41,819
1982	30 maja	Gordon Johncock	Wildcat	Cosworth	Patrick Racing	3:05:09,122
1983	29 maja	Tom Sneva	March	Cosworth	Bignotti-Cotter	3:05:03,092
1984	27 maja	Rick Mears	March	Cosworth	Penske Cars	3:03:21,638
1985	26 maja	Danny Sullivan	March	Cosworth	Penske Cars	3:16:06,090
1986	31 maja	Bobby Rahal	March	Cosworth	Truesports	2:55:43,457
1987	24 maja	Al Unser	March	Cosworth	Penske Racing	3:04:59,121
1988	29 maja	Rick Mears	Penske	Chevrolet	Penske Racing	3:27:10,167
1989	28 maja	Emerson Fittipaldi	Penske	Chevrolet	Patrick Racing	2:59:01,074
1990	27 maja	Arie Luyendyk	Lola	Chevrolet	Doug Shierson Racing	2:41:18,404
1991	26 maja	Rick Mears	Penske	Chevrolet	Penske Racing	2:50:00,791
1992	24 maja	Al Unser Jr.	Galmer	Chevrolet	Galles-Kraco Racing	3:43:05,148
1993	30 maja	Emerson Fittipaldi	Penske	Chevrolet	Penske Racing	3:10:49,860
1994	29 maja	Al Unser Jr.	Penske	Mercedes-Benz	Penske Racing	3:06:29,006
1995	28 maja	Jacques Villeneuve	Reynard	Cosworth-Ford	Team Green	3:15:17,561
1996	26 maja	Buddy Lazier	Reynard	Cosworth-Ford	Hemelgarn Racing	3:22:45,753
1997	26–27 maja	Arie Luyendyk	G-Force	Oldsmobile	Treadway Racing	3:25:43,388
1998	24 maja	Eddie Cheever Jr	Dallara	Oldsmobile	Team Cheever	3:26:40,524
1999	30 maja	Kenny Bräck	Dallara	Oldsmobile	A.J. Foyt Enterprises	3:15:51,182
2000	28 maja	Juan Pablo Montoya	G-Force	Oldsmobile	Chip Ganassi Racing	2:58:59,431
2001	27 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Oldsmobile	Marlboro Team Penske	3:31:54,180
2002	26 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Chevrolet	Marlboro Team Penske	3:00:10,871
2003	25 maja	Gil de Ferran	G-Force	Toyota	Marlboro Team Penske	3:11:56,989
2004	30 maja	Buddy Rice	G-Force	Honda	Rahal Letterman Racing	3:14:55,2395*
2005	29 maja	Dan Wheldon	Dallara	Honda	Andretti Green Racing	3:10:21,0769
2006	28 maja	Sam Hornish Jr.	Dallara	Honda	Marlboro Team Penske	3:10:58,7590
2007	27 maja	Dario Franchitti	Dallara	Honda	Andretti Green Racing	2:44:03,5608*
2008	25 maja	Scott Dixon	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	3:28:57,6792
2009	24 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Honda	Penske Racing	3:19:34,6427
2010	30 maja	Dario Franchitti	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	3:05:37,0131
2011	29 maja	Dan Wheldon	Dallara	Honda	Bryan Herta Autosport	2:56:11,7267
2012	27 maja	Dario Franchitti	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	2:58:51,2532
2013	26 maja	Tony Kanaan	Dallara	Chevrolet	KV Racing Technology	2:40:03,4181
2014	25 maja	Ryan Hunter-Reay	Dallara	Honda	Andretti Autosport	2:40:48.2305
2015	24 maja	Juan Pablo Montoya	Dallara	Chevrolet	Penske Racing	3:05:56.5286
2016	29 maja	Alexander Rossi	Dallara	Honda	Bryan Herta Autosport / Andretti Autosport	3:00:02.0872
2017	28 maja	Takuma Satō	Dallara	Honda	Andretti Autosport	3:13:03,3584
2018	27 maja	Will Power	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:59:42,6365
2019	26 maja	Simon Pagenaud	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:50:39,2797
2020	23 sierpnia	Takuma Satō	Dallara	Honda	Rahal Letterman Lanigan Racing	3:10:05,0880
2021	30 maja	Hélio Castroneves	Dallara	Honda	Meyer Shank Racing	2:37:19,3846
2022	29 maja	Marcus Ericsson	Dallara	Honda	Chip Ganassi Racing	2:51:00,6432
2023	28 maja	Josef Newgarden	Dallara	Chevrolet	Team Penske	2:58:21,9611

* – wyścig skrócony z powodu deszczu

Lista osób, które zginęły w trakcie zawodów

W trakcie oraz w kwalifikacjach do wyścigu Indianapolis 500 zginęło wielu sportowców i osób związanych z wyścigami.

Kierowcy

Wyścig Indianapolis 500

Kierowcy, którzy zginęli podczas wyścigu Indianapolis 500:

• 1909: William Borque (wyścig na krótszym dystansie; pierwszy znany kierowca, który zginął podczas wyścigu)
• 1919: Louis LeCocq, Arthur Thurman
• 1929: Bill Spence
• 1933: Mark Billman, Lester Spangler
• 1935: Clay Weatherly
• 1939: Floyd Roberts
• 1947: Shorty Cantlon
• 1955: Bill Vukovich
• 1958: Pat O'Connor
• 1964: Eddie Sachs, Dave MacDonald
• 1973: Swede Savage (zmarł w szpitalu 2 lipca)

Testy, treningi i kwalifikacje

Kierowcy, którzy zginęli podczas testów, treningów i kwalifikacji:

• 1910: Tommy Kincaid (wyścig na krótszym dystansie)
• 1911: Harry Martin
• 1926: Herbert Jones
• 1931: Joe Caccia
• 1932: M. C. Jones
• 1933: William Denver
• 1934: Peter Kreis
• 1935: Johnny Hannon, Stubby Stubblefield
• 1940: George Bailey
• 1948: Ralph Hepburn
• 1949: George Metzler
• 1953: Chet Miller
• 1955: Manuel Ayulo
• 1957: Keith Andrews
• 1959: Jerry Unser, Bob Cortner
• 1961: Tony Bettenhausen (praktyka)
• 1966: Chuck Rodee
• 1968: Mike Spence
• 1972: Jim Malloy
• 1973: Art Pollard (praktyka)
• 1982: Gordon Smiley (rozgrzewka w czasie kwalifikacji)
• 1992: Jovy Marcelo (praktyka)
• 1996: Scott Brayton (praktyka)
• 2003: Tony Renna (prywatne październikowe testy Firestone)

Służby

Mechanicy, którzy zginęli w czasie wyścigu Indianapolis 500

• 1909: Harry Holcomb, Claude Kellum (wyścig na krótszym dystansie)
• 1911: Sam Dickson
• 1919: Robert Bandini, Nicholas Molinero
• 1930: Paul Marshall
• 1933: G.L. "Monk" Jordan

Mechanicy, którzy zginęli podczas treningów

• 1931: Clarence Grover
• 1932: Harry Cox
• 1933: Bob Hurst
• 1934: Robert Hahn
• 1935: Leo Whitaker
• 1937: Albert Opalko
• 1939: Lawson Harris

Personel w trakcie wyścigu

• 1937
  • George Warford (strażak); Indianapolis, Indiana
  • Otto Rhode (członek zespołu), Toledo.
• 1961
  • John Masariu (strażak); Danville, Indiana
• 1973
  • Armando Teran; Santa Monica, Kalifornia – Po wypadku Swede Savage, Teran został przejechany przez straż pożarną. Teran pracował przy "lizaku" na pit stopie w zespole Grahama McRae'a.

Widzowie

Lista ofiar wyścigu

• 1909 (wyścig na krótszym dystansie)
  • Homer Joliff; Franklin, Indiana
  • James West, Indianapolis, Indiana
• 1923
  • Bert Shoup; Lafayette Indiana
• 1938
  • Everett Spence; Terre Haute Indiana
• 1960
  • Fred Linder; Indianapolis, Indiana (zawaliło się prowizoryczne rusztowanie)
  • William Craig, Zionsville Indiana (zawaliło się prowizoryczne rusztowanie)
• 1987
  • Lyle Kurtenbach; Rothschild, Wisconsin (Tony Bettenhausen Jr. stracił koło na trzecim zakręcie. Chwilę później Roberto Guerrero uderzył w oponę, ta natomiast wystrzeliła w górę i poleciała w najlepsze trybuny "K", po czym spadła na Kurtenbacha.

Przypadkowe ofiary poza torem

• 1931
  • Wilbur Brink; Indianapolis – Brink miał 12 lat, gdy bawił się na swoim podwórku położonym obok toru. Gdy doszło do wypadku, koło jednego z samochodów odbiło się i przeleciało przez płot spadając i zabijając chłopca.

Bibliografia

• Racing Is a Sport – But It’s Not a Game. indymotorspeedway.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-10)].

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Indianapolis 500

• Oficjalna strona Indy 500 (ang.)