 Portret autorstwa Jacka Malczewskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krajowie | |
| Pełne imię i nazwisko |
Baron Feliks Ignacy Leon Konopka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
17 lipca 1888 |
| Data i miejsce śmierci |
17 lutego 1982 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Feliks Konopka, ps. Piotr Krzemień (ur. 17 lipca 1888 w majątku Breń (gm. Olesno) k. Dąbrowy Tarnowskiej, zm. 17 lutego 1982 w Krakowie) – polski poeta i malarz, tłumacz literatury niemieckiej i francuskiej na język polski oraz literatury polskiej na język francuski[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie barona Jana Franciszka Stanisława Konopki[2][3] i Anny Krystyny z hrabiów Bobrowskich[4]. Brat Jadwigi po mężu Dlauhovesky-Langendorf (ur. 1880), Jana Marii Leona (ur. 1889) i Stefanii. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie w 1906 roku zdał maturę. Do 1911 roku studiował nauki rolnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1912–1914 malarstwo i grafikę na kursie u Jacka Malczewskiego (przyjaciela rodziny Konopków) w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po studiach przebywał na wsi i administrował rodzinnym majątkiem w Brniu.
W okresie międzywojennym był związany z grupą literacką Czartak. Debiutował w 1925 roku wierszami Kwitnący sad, Tonit-Żerga i Jesień w parku opublikowanymi w dzienniku „Czas” nr 2, z którym współpracował następnie do 1935 roku. W 1929 roku opublikował pierwszy tomik wierszy Słowa w ciemności. Korespondował m.in. z Marią Pawlikowską-Jasnorzewską i Mariną Bersano-Begey[2].
Okupację niemiecką spędził w majątku w Brniu.
Po II wojnie światowej, po znacjonalizowaniu i rozparcelowaniu majątku w Brniu, przeprowadził się do Krakowa. W latach 1947–1950 był zatrudniony w Państwowej Pracowni Konserwacji Zabytków i pracował m.in. przy konserwacji ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim. W następnych latach zajmował się twórczością poetycką i przekładową z literatury francuskiej i niemieckiej, a także tłumaczeniami poezji polskiej na te języki. Przekładał teksty do utworów muzycznych, publikowanych przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Współpracował z Polskim Radiem jako autor audycji literackich i adaptacji, posługując się pseudonimem Piotr Krzemień. Spośród tłumaczeń za szczególnie znaczący uważa się pierwszy pełny przekład Fausta[5], opublikowany w 1962 roku. W roku 1972 wydał tom wierszy Ostatnia jesień a w 1981 – kolejny tom wierszy wybranych, Skarbonki z rudej gliny.
W 1945 roku wstąpił do krakowskiego Oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich), od 1959 roku należał do Polskiego PEN Clubu, od 1976 roku był członkiem i założycielem The International Academy of Poets w Londynie[4].
W 1978 roku ożenił się z Marią Gościej (źródło: Dziennik wypadków[6], informacja pod datą 27 lutego 1982 roku).
Zmarł w Krakowie, pochowany 22 lutego 1982 roku na cmentarzu Rakowickim[4][7].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Tomiki poezji
[edytuj | edytuj kod]- Słowa w ciemności, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1929[1]
- Ostatnia jesień: wiersze zebrane, Wydawnictwo Znak, 1972[8]
- Et ne nos inducas..., Wydawnictwo Literackie, 1980[9]
- Skarbonki z rudej gliny: wybór wierszy. Wydawnictwo Literackie, 1981[10]
Przekłady
[edytuj | edytuj kod]- Z języka niemieckiego
- Zbójcy Fryderyka Schillera
- Lotta w Weimarze Tomasza Manna (1958)[1]
- Listy do Mileny Franza Kafki (1959)[1]
- Faust Johanna Wolfganga Goethego (1962)[5]
- Schelmuffsky : przedziwnych i bardzo niebezpiecznych podróży lądem i wodą opisanie Christiana Reutera (1963)[1]
- Z języka francuskiego
- poezje Paula Verlaine’a
- Dusza zaczarowana Romain Rollanda (1951)[1]
- Z języka polskiego na francuski
- Zemsta Fredry[1]
- Sonety krymskie Mickiewicza
- poezje Norwida
- Lato w Nohant Iwaszkiewicza[1]
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1979)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)
Źródło:[11].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda polskiego PEN-Clubu za całokształt pracy ze szczególnym uwzględnieniem Fausta Goethego (1963)
- Nagroda literacka ZAiKS-u dla tłumaczy (1976)[12]
- Nagroda Miasta Krakowa - za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1978)
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]16 lutego 2023 roku w Krakowie została ustanowiona Fundacja pamięci Barona Feliksa Konopki, m.in. w celu ochrony i dokumentowania dorobku artystycznego Feliksa Konopki[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Konopka Feliks. W: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. 5: In-Kons. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 814.
- ↑ a b Edyta Więcek (prelegent): Prelekcja o rodzinie Konopków (omówienie). [w:] Strona internetowa Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Kozaczkowej w Dąbrowie Tarnowskiej [on-line]. MBP, kwiecień 2016. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ Feliks Ignacy Konopka. [w:] Genealogia dynastyczna; Rodzina Konopka h. Nowina [on-line]. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ a b c 135. rocznica urodzin Barona Feliksa Konopki - Powiat dąbrowski [online], powiatdabrowski.pl, 17 lipca 2023 [dostęp 2025-04-16].
- ↑ a b Johann Wolfgang von Goethe, Feliks Konopka: Faust: część pierwsza i druga (informacje bibliograficzne). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993.
- ↑ Karol Estreicher jr; wstęp i koncepcja całości: Zbigniew Kazimierz Witek ; red. Anna Maria Joniak: Dziennik wypadków. T. 7 cz. 1: 1981–1984. Kraków: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, 2013. ISBN 83-88121-28-6.
- ↑ a b Fundacja pamięci Barona Feliksa Konopki [online], fundacjakonopki.pl [dostęp 2025-04-16].
- ↑ Feliks Konopka: Ostatnia jesień. Wiersze wybrane (informacje bibliograficzne). Kraków: Znak, 1980. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ Feliks Konopka: Et ne nos inducas-- (informacje bibliograficzne). Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ Feliks Konopka: (informacje bibliograficzne). Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1981. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ Alicja Szałagan, KONOPKA Feliks - Polscy pisarze i badacze literatury XX i XXI wieku [dostęp 2025-04-16].
- ↑ Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-04-16].