Elipsa (językoznawstwo)
 | Ten artykuł dotyczy figury retorycznej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
Elipsa (gr. ἔλλειψις élleipsis „brak, opuszczenie, pominięcie”)[1][2], wyrzutnia – opuszczenie elementu zdania oczywistego ze względu na kontekst wypowiedzi (elipsa kontekstowa) lub ze względu na sytuację wypowiedzi (elipsa sytuacyjna), który przy odbiorze daje się zrekonstruować. Często występuje w postaci równoważnika zdania.
Ta figura retoryczna najczęściej jest używana w mowie potocznej (jako rodzaj skrótu myślowego), a także w funkcji środka stylistycznego umożliwiającego kondensację treści i zdynamizowanie wypowiedzi literackiej.
W języku polskim częste jest eliptyczne stosowanie dopełniacza w miejsce biernika, na przykład: „Chcę chleba”, „Wypij wody'” (zamiast „Chcę chleb”, „Wypij wodę”). Dzięki użyciu dopełniacza można pominąć słowo uściślające, że chodzi o mniejszą ilość produktu (nie trzeba mówić „Chcę kawałek chleba”, „Wypij trochę wody”).
Rolę znaku elipsy często pełni myślnik. Przykładowo w zdaniu „Dwukropek może zapowiadać rozwinięcie treści, średnik – przejście do samodzielnego członu” myślnik pozwala uniknąć powtórzenia frazy „może zapowiadać”.
Przypisy
 | Zobacz hasło elipsa w Wikisłowniku |
 | Zobacz kolekcję cytatów o elipsie w Wikicytatach |
- ↑ Władysław Kopaliński: elipsa; elipsoida; eliptyczny. [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. [dostęp 2018-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].
- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott: ἔλλειψις. [w:] A Greek-English Lexicon [on-line]. [dostęp 2018-07-16]. (ang.).
