| |
 feldmarszałek
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1827–1885 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
Gubernator Alzacji-Lotaryngii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
                                
| |
Edwin Karl Rochus Freiherr von Manteuffel (ur. 24 lutego 1809 w Dreźnie, zm. 17 czerwca 1885 w Karlowych Warach)[1] – był generalnym feldmarszałkiem i generałem pruskiej armii (niem. Generalfeldmarschall)[2], dowódcą w czasie wojny francusko-pruskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Służbę w armii Królestwa Prus rozpoczął w 1827 roku i został przydzielony do 1 Pułku Dragonów Gwardii[3]. W 1839 roku został adiutantem księcia Albrechta, który dowodził 2 Brygadą Kawalerii Gwardii[4]. W trakcie rewolucji marcowej rotmistrz (niem. Rittmeister) von Manteuffel został adiutantem króla Fryderyka Wilhelma IV[5]. W 1850 roku na polecenie władcy udał się z misją dyplomatyczną do Sankt Petersburga, gdzie spotkał się z carem Mikołajem. Jako obserwator uczestniczył w wojnie krymskiej, w trakcie której opracował raport dla swojego kuzyna, premiera Prus, Otto von Manteuffela[1]. W 1856 roku, po awansie na pułkownika (niem. Oberst) został tymczasowym dowódcą 3 Brygady Kawalerii w Szczecinie, a po kilku miesiącach objął stanowisko Departamentu Spraw Personalnych w Ministerstwie Wojny[6]. Na tym stanowisku awansował na stopień generała majora (niem. Generalmajor). W 1861 roku Karl Twesten publicznie skrytykował von Manteuffel i jego działania mające na celu odmłodzenie korpusu oficerskiego, żołnierz wyzwał go na pojedynek. W jego wyniku Twesten został postrzelony w rękę, a Manteuffel trafił do więzienia, z którego został uwolniony na polecenie króla Wilhelma[1]. W trakcie wojny duńskiej uczestniczył między innymi w bitwie pod Missunde. Po zakończeniu konfliktu został mianowany namiestnikiem wojskowym Księstwa Szlezwiku w stopniu generała porucznika (niem. Generalleutnant). W trakcie wojny prusko-austriackiej odparł atak wojsk hanowerskich na Szlezwik, a następnie został głównodowodzącym armii pruskiej walczącej z jednostkami bawarskimi sprzymierzonymi z Cesarstwem Austriackim[1]. Po zakończeniu wojny i odbyciu kuracji w celu podreperowania zdrowia, w 1868 roku został dowódcą I Korpusu Armijnego. Na jego czele uczestniczył w wojnie z Francją, w tym w bitwie pod Borny i oblężeniu Metzu, gdzie odegrał kluczową rolę w odparciu kontrataków marszałka Bazaine[1]. Po zawarciu pokoju objął funkcję dowódcy wojsk okupacyjnych w przejętej przez Cesarstwo Niemieckie Alzacji-Lotaryngii[2]. W 1873 roku został awansowany do stopnia marszałka polnego. Od 1879 roku, aż do śmierci piastował stanowisko Gubernatora Alzacji-Lotaryngii i odpowiadał wyłącznie orzed cesarzem. Od 1866 roku był szefem 5. Pułk Dragonów oraz posiadał prawo do noszenia munduru 1. Pułk Dragonów Gwardii[2].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Odznaczenia feldmarszałka von Manteuffela to między innymi[2]:
- Order Orła Czarnego na łańcuchu
- Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego z liśćmi dębu i mieczami na pierścieniu
- Order Królewski Korony I klasy z liśćmi dębu
- Wielki Komandor Królewskiego Orderu Hohenzollernów z mieczami na wojennej wstędze
- Order Pour le Mérite z liśćmi dębu
- Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego
- Komtur Orderu Domowego Hohenzollernów z mieczami
- Kawaler Orderu Domowego Hohenzollernów
- Order Świętego Jana
- Komandor I klasy Orderu Lwa Zeryngeńskiego (Badenia)
- Krzyż Wielki Orderu Maksymiliana Józefa (Bawaria)
- Komandor Orderu Zasługi Świętego Michała (Bawaria)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Bawaria)
- Krzyż Wielki Orderu Henryka Lwa z mieczami (Brunszwik)
- Wielki Oficer Legii Honorowej (Francja)
- Komandor I klasy Orderu Gwelfów (Hanower)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego (Hesja)
- Order Annuncjaty (Włochy)
- Medal Zasługi Wojennej (Lippe)
- Krzyż Wielki z koroną w złocie Orderu Korony Wendyjskiej (Meklemburgia)
- Krzyż Zasługi Wojskowej I klasy (Meklemburgia)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Adolfa Nassauskiego (Nassau)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana (Austro-Węgry)
- Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Austro-Węgry)
- Kawaler Orderu Korony Żelaznej I klasy (Austro-Węgry)
- Krzyż Wielki Orderu Domowego i Zasługi z mieczami (Oldenburg)
- Order Świętego Andrzeja (Imperium Rosyjskie)
- Order Świętego Aleksandra Newskiego w brylantach (Imperium Rosyjskie)
- Order Świętego Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie)
- Order Świętego Włodzimierza I klasy (Imperium Rosyjskie)
- Order Korony Rucianej (Saksonia)
- Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)
- Kawaler II klasy Orderu Miecza (Szwecja)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Wirtembergia)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Hartmann 1990 ↓, s. 86–88.
- ↑ a b c d Rangliste 1884 ↓, s. 80.
- ↑ Rang- und Quartier-Liste der Königlich Preußischen Armee für das Jahr 1833. sbc.org.pl. s. 123. [dostęp 2025-05-16]. (niem.).
- ↑ Rang- und Quartier-Liste der Königlich Preußischen Armee für das Jahr 1844.. sbc.org.pl. [dostęp 2025-05-16]. (niem.).
- ↑ Rang- und Quartier-Liste der Königlich Preußischen Armee für das Jahr 1851.. s. 20. [dostęp 2025-05-16]. (niem.).
- ↑ Rang- und Quartier-Liste der Königlich Preussischen Armee und Marine für das Jahr 1857.. s. 18. [dostęp 2025-05-16]. (niem.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Hartmann: Neue Deutsche Biographie 16. 1990.
- Rang- und Quartier-Liste der Königlich Preußischen Armee für 1884., Berlin: Ernst Siegfried Mittler und Sohn, 1884 (niem.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Portret Edwina von Manteuffla. portrait.kaar.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-14)].