Chłopcy z Via Panisperna
Chłopcy z Via Panisperna (wł. I ragazzi di Via Panisperna) – grupa młodych naukowców pod kierunkiem Enrica Fermiego. W 1934 roku w Rzymie dokonali słynnego odkrycia powolnych neutronów, które później umożliwiło stworzenie reaktora jądrowego, a następnie budowę pierwszej bomby atomowej.
Przydomek grupy pochodzi od adresu Instytutu Fizyki na Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie. Via Panisperna, ulica w rioni Monti w centrum miasta otrzymała swoją nazwę od pobliskiego klasztoru San Lorenzo w Panispernie.
Pozostałymi członkami grupy byli Edoardo Amaldi, Oscar D'Agostino, Ettore Majorana, Bruno Pontecorvo, Franco Rasetti i Emilio Segrè. Wszyscy byli fizykami, z wyjątkiem D'Agostino, który był chemikiem.
Początki grupy
Grupa powstała pod opieką fizyka, ministra, senatora i dyrektora Instytutu Fizyki Orso Mario Corbino. Corbino doceniał Enrica Fermiego i stanął na czele komisji, która mianowała go w 1926 roku na profesora jednego z trzech pierwszych wydziałów fizyki teoretycznej we Włoszech[1]. Od 1929 roku Fermi i Corbino poświęcili się przemianie instytutu w nowoczesne centrum badań.
Badania
Pierwsza wersja ich naukowo-badawczego laboratorium była głównie poświęcona atomowej i molekularnej spektroskopii; następnie poszli w kierunku badań eksperymentalnych jądra atomowego. Badania obejmowały ostrzał różnych substancji za pomocą neutronów, uzyskanych przy naświetlaniu berylu cząstkami alfa emitowanymi przez radon, który jest wysoce radioaktywnym gazem i pozwala uzyskać możliwie dużą liczbę sztucznych i stabilnych pierwiastków promieniotwórczych. Od strony teoretycznej praca Ettore Majorana i Fermiego pozwoliła zrozumieć strukturę jądra atomowego i siły w nim działające, znane jako siły Majorana. W 1933 i 1934 roku opublikowali fundamentalną teorię rozpadu beta.
Rozpad grupy
W 1938 roku, z powodu ogólnej sytuacji w Europie, a w szczególności we Włoszech, grupa rozpadła się, a większość jej członków wyemigrowała. Szef zespołu, profesor Fermi, został zmuszony do emigracji w obawie przed faszystami, gdyż jego żona była Żydówką. Fermi opuścił faszystowskie Włochy wraz z rodziną. Udał się do Sztokholmu, gdzie 6 grudnia 1938 roku odebrał Nagrodę Nobla. Oscar D'Agostino i Edoardo Аmaldi byli jedynymi, którzy pozostali we Włoszech. Podczas powojennej odbudowy włoskiej fizyki, Amaldi wniósł znaczący wkład w rozwój CERN.
Dziedzictwo
Reżyser filmowy Gianni Аmelio opowiedział historię grupy w filmie I ragazzi di via Panisperna (1989).
Budynek na Via Panisperna, leżący na Wiminale, dziś wchodzi w kompleks włoskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. W budynku planuje się umieścić centrum badań i muzeum fizyki imienia Enrica Fermiego[2].
Przypisy
- ↑ EmilioE. Segrè EmilioE., Enrico Fermi : physicist, University of Chicago Press, 1995, ISBN 0-226-74473-6, OCLC 476988586 .
- ↑ GildaG. Leoni GildaG., The Istituto Fisico on Via Panisperna: the new Museo Storico della Fisica e Centro Studi e Ricerche 'Enrico Fermi' di Roma [online], library.web.cern.ch [dostęp 2017-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-05] .
Linki zewnętrzne
- Enrico Fermi i Chłopcy z Via Panisperna (wł.)