Ballets Russes
Ballets Russes („Balety Rosyjskie”) – zespół baletowy założony w 1907 przez rosyjskiego impresaria Siergieja Diagilewa, pierwotnie mieszczący się w paryskim Théâtre Mogador, potem w Monte Carlo. Działał do śmierci Diagilewa w 1929 roku. Gwiazdami zespołu byli m.in. Wacław Niżyński, Anna Pawłowa i Matylda Krzesińska.
W swym repertuarze zespół opierał się na syntezie sztuk: tańca klasycznego, malarstwa (scenografii), poezji/powieści (libretta). Zmiany wprowadzali: choreografowie – Michaił Fokin, następnie Wacław Niżyński (twórca choreografii do baletów: Popołudnie fauna, Gry, Święto Wiosny, Dyl Sowizdrzał) oraz jego siostra Bronisława (balet Wesele), scenografowie – Leon Bakst (Szecherezada, Popołudnie fauna, Duch róży), Aleksandr Benois (Pawilon Armidy), Henri Matisse, Pablo Picasso (Trójgraniasty kapelusz).
W działalności zespołu można wyodrębnić dwa okresy:
- 1909–1914: charakteryzujący się ścisłym związkiem z narodową sztuką rosyjską i jej propagowaniem
- 1915–1929: cechujący się dążeniem do odzwierciedlenia nowych, współczesnych prądów artystycznych (ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, surrealizm).
Zespół i kompozytorzy
- Tancerze i choreografowie: George Balanchine, Matylda Krzesińska, Michaił Fokin, Stanislas Idzikowski, Tamara Karsawina, Serge Lifar, Lidia Łopokowa, Alicia Markova, Leonid Miasin, Wacław Niżyński, Anna Pawłowa i Ida Rubinstein.
- Scenografia i kostiumy: Léon Bakst, Aleksandr Benois, Georges Braque, Joan Miró, Pablo Picasso, Iwan Bilibin, Paweł Czeliczew i Maurice Utrillo.
- Kompozytorzy: Georges Auric, Claude Debussy, Darius Milhaud, Francis Poulenc, Siergiej Prokofjew, Maurice Ravel, Erik Satie, Ottorino Respighi, Richard Strauss, Igor Strawinski, którego Diagilew odkrył i którego kariera w tym zespole się zaczęła.
Najważniejsze przedstawienia
Rok | Tytuł | Kompozytor | Choreografia | Scenografia i kostiumy |
---|---|---|---|---|
1909 | Le Pavillon d'Armide | Nikołaj Czeriepnin | Michaił Fokin | Aleksandr Benois |
1909 | Kniaź Igor | Aleksandr Borodin | Michaił Fokin | Nikołaj Roerich |
1909 | Kleopatra | Anton Arienski | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1910 | Ognisty ptak | Igor Strawinski | Michaił Fokin | Aleksander Gołowin, Léon Bakst |
1910 | Szeherazada | Nikołaj Rimski-Korsakow | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1910 | Karnawał | Robert Schumann | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1911 | Pietruszka | Igor Strawinski | Michaił Fokin | Aleksandr Benois |
1911 | Le Spectre de la Rose | Carl Maria von Weber | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1912 | Popołudnie fauna | Claude Debussy | Wacław Niżyński | Léon Bakst, Odilon Redon |
1912 | Dafnis i Chloe | Maurice Ravel | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1912 | Le Dieu Bleu | Reynaldo Hahn | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1912 | Thamar | Milij Bałakiriew | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1913 | Jeux | Claude Debussy | Wacław Niżyński | Léon Bakst |
1913 | Święto wiosny | Igor Strawinski | Wacław Niżyński | Nikołaj Roerich |
1913 | Salomè | Florent Schmitt | Borys Romanow | Siergiej Sudejkin |
1914 | Legenda Józefa | Richard Strauss | Michaił Fokin | Léon Bakst |
1914 | Le Coq d'Or | Rimski-Korsakow | Michaił Fokin | Natalia Gonczarowa |
1915 | Soleil de Nuit | Rimski-Korsakow | Leonid Miasin | Michaił Łarionow |
1917 | Parade | Erik Satie | Leonid Miasin | Pablo Picasso |
1919 | La boutique fantastique | Gioacchino Rossini, Ottorino Respighi | Leonid Miasin | André Derain |
1919 | Trójgraniasty kapelusz | Manuel de Falla | Leonid Miasin | Pablo Picasso |
1920 | Le chant du rossignol | Igor Strawinski | Leonid Miasin | Henri Matisse |
1920 | Pulcinella | Igor Strawinski | Leonid Miasin | Pablo Picasso |
Następcy
Po śmierci Diagilewa Ballets Russes rozpadł się. Wasilij de Basil (Colonel W. de Basil) założył w 1931 Ballets Russes de Monte-Carlo[1], a René Blum (ur. w 1878, zm. w 1942) i Leonid Miasin w 1938 Ballet Russe de Monte Carlo[2]. Na przestrzeni lat nazwy tych zespołów ulegały zmianie. W 1934 powstała szkoła baletowa School of American Ballet, która znajduje się w Lincoln Center for the Performing Arts w Nowym Jorku. Jej współzałożycielem był choreograf George Balanchine. Uczyło w niej wielu tancerzy z Ballet Russe de Monte Carlo. Po wojnie, w 1948 roku, powstał zespół New York City Ballet, założony przez Balanchine.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ballets Russes de Monte Carlo. oxfordreference.com (ang.) [dostęp 2019-09-10]
- ↑ Ballet Russe de Monte Carlo, [w:] DebraD. Craine DebraD., JudithJ. Mackrell JudithJ., The Oxford Dictionary of Dance, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, 2010, ISBN 978-0-19-956344-9, OCLC 620092525 [dostęp 2023-04-25] (ang.).
Linki zewnętrzne
Zobacz multimedia związane z tematem: Ballets Russes |
- Australia Dancing leaps into Trove (ang.)
- Ballets Russes in Australasia, 1936-1940 (ang.)
- Ballets Russes website (ang.)
- Ballets Russes (Trove) (ang.)
- PWN: 3873728
- Britannica: topic/Ballets-Russes-ballet-company
- Universalis: diaghilev-et-les-ballets-russes
- NE.se: ballets-russes
- SNL: Ballets_Russes