Araujia
Araujia sericifera | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | goryczkowce | ||
Rodzina | toinowate | ||
Rodzaj | Araujia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Araujia Brot. Trans. Linn. Soc. London 12: 62 (1818)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
A. sericifera Brotero[4] | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Araujia Brot. – rodzaj roślin z rodziny toinowatych (Apocynaceae). Obejmuje 13 gatunków[3]. Rośliny te występują w Ameryce Południowej: w Boliwii, Paragwaju, południowej Brazylii, Urugwaju i Argentynie, poza tym spotykane są na innych kontynentach jako introdukowane[3][5]. W naturze rosną w suchych i wilgotnych lasach, często w miejscach zaburzonych[5].
Araujia sericifera jest gatunkiem uprawianym jako ozdobny[6], ale też łatwo dziczeje i jest uporczywym chwastem, zwłaszcza w uprawach cytrusów (także chwastem w ich uprawach jest A. odorata[7]), w Kalifornii, na Florydzie, w Południowej Afryce, w Australii i Nowej Zelandii oraz w basenie Morza Śródziemnego[5]. Gatunek zwany jest „okrutną rośliną” (ang. cruel plant), ponieważ jego wonne kwiaty są pułapką dla motyli nocnych (ich ssawki utykają w kwiatach)[7]. Roślina ta wykorzystywana jest także jako roślina włóknista[7].
Morfologia
- Liście
- Naprzeciwległe, zimozielone i ogonkowe. Blaszka pojedyncza, trójkątna[6], strzałkowata lub jajowata, o długości 5–11 cm[5], od spodu gęsto owłosiona, czasem filcowato, w efekcie też kontrastująco zabarwiony spód i wierzch liści[5].
- Kwiaty
- Skupione po 1–5[5] w luźne baldachy wyrastające w kątach liści[6]. Kielich z 5 działkami zrośniętymi u nasady[6]. Korona kwiatu długości od 5 do 20 mm, dzwonkowata lub urnowata[5], z płatkami do połowy[6] lub w większej części zrośniętymi[5], białymi lub różowymi, czasem z rurką owłosioną. Łatki na końcu korony trójkątne, zwykle skręcone. Łatki przykrywające pręciki, wyrastające z krawędzi rurki, są wzniesione, przylegają do płatków i prętosłupa, są trójkątne lub prostokątne, krótkie, czasem na szczycie z kępką włosków. Prętosłup schowany w rurce korony[5]. Zalążnia jest górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami w komorach[6]. Słupek pojedynczy z przylegającymi doń pręcikami[6], na szczycie dzióbkowaty, główkowaty lub dwudzielny[5].
- Owoce
- Dwa mieszki długości 7,5 do 15 cm, jajowate i wygięte, z drewniejącą[5] lub zieloną owocnią[6]. Nasiona liczne, bez skrzydełek[5], z kępką włosków na końcu[6].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z podplemienia Oxypetalinae, plemienia Asclepiadeae w podrodzinie Asclepiadoideae w rodzinie toinowatych Apocynaceae[8].
- Gatunki[3]
- Araujia angustifolia (Hook. & Arn.) Steud.
- Araujia brachystephana (Griseb.) Fontella & Goyder
- Araujia hassleriana (Malme) Fontella & Goyder
- Araujia herzogii (Schltr.) Fontella & Goyder
- Araujia megapotamica (Spreng.) G.Don
- Araujia odorata (Hook. & Arn.) Fontella & Goyder
- Araujia plumosa Schltr.
- Araujia scalae (Hicken) Fontella & Goyder
- Araujia sericifera Brot.
- Araujia stormiana Morong
- Araujia stuckertiana (Kurtz ex Heger) Fontella & Goyder
- Araujia subhastata E.Fourn.
- Araujia variegata (Griseb.) Fontella & Goyder
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-15] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-15] (ang.).
- ↑ a b c d e Araujia Brot.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).
- ↑ Araujia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-15].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots : apiales, gentianales (except rubiaceae), Cham, Switzerland 2018, s. 236, 384-385, ISBN 978-3-319-93605-5, OCLC 1091623862 .
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 387. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 67-68, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Genus Araujia Brot.. [w:] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).