André Kertész
Robert Doisneau (z lewej) i André Kertész 1975 | |||
Data i miejsce urodzenia | 2 lipca 1894 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 28 września 1985 | ||
Zawód, zajęcie | fotograf, dziennikarz | ||
|
André Kertész (ur. 2 lipca 1894 w Budapeszcie, zm. 28 września 1985 w Nowym Jorku) – węgierski fotograf i dziennikarz. Zaliczany do dadaistów.
Życiorys
Urodził się w Budapeszcie w średnio zamożnej rodzinie Żydów. Jego ojciec Lipót Kertész, sprzedawał książki; André (nazywany „Bandi”) był drugim z trzech jego synów. Kiedy ojciec zmarł w 1908, a matka, Ernesztina z d. Hoffmann nie miała środków na utrzymanie i wychowanie synów, chłopcami w sposób ojcowski zajął się wuj, Lipót Hoffmann. Rodzina przeprowadziła się do majątku wuja w Szigetbecse w komitacie Peszt, na dunajskiej wyspie Czepel, 50 km na południe od Budapesztu. Spokojne, sielankowe tempo życia nadały kształt jego osobowości i późniejszej karierze.
Pierwszy aparat kupił w 1912. Zasłynął w swej ojczyźnie fotografiami I wojny światowej. Porzucił giełdę, gdzie pracował i pszczelarstwo, którym się także zajmował i w 1925 wyemigrował do Francji, aby podjąć naukę w jednej z paryskich szkół fotograficznych. Poznał tam i poślubił Roszę Klein (używającą nazwiska Rogi André). Małżeństwo było krótkotrwałe, wrócił na Węgry, a potem znów do Paryża, lecz już z dawną przyjaciółką i modelką wczesnych, powojennych fotografii, Erzsébet Salomon (później Elizabeth Saly), z którą już w czerwcu 1933 r. się ożenił. Razem z nią wyjechał w 1936 do USA, była także jego późniejszą modelką, był z nią do jej śmierci w 1977 r. Przeżył ją o 8 lat.
W Ameryce zrobił karierę, był cenionym fotografem. Swoje zdjęcia publikował w prestiżowych magazynach Vogue, Life, Town & Country; robił też zdjęcia dla luksusowych domów towarowych Harper’s Bazaar, Saks Fifth Avenue. Używał aparatów Leica.
Zdjęcie niewidomego cygańskiego skrzypka zrobione w 1921 w Abony prześladuje Andrzeja Stasiuka, o czym pisze w "Jadąc do Babadag".
Nagrody i upamiętnienie
Otrzymał m.in. doktorat honorowy Royal College of Art i Fine Arts Parson's School of Design, francuską Legię Honorową, pierwszą nagrodę Annual Master of Photography Award International Center of Photography.
Na jego cześć jeden z kraterów na Merkurym nazwano Kertész.
Bibliografia
- Nota biograficzna w serwisie I Photo Central. iphotocentral.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-09)]. (ang.)
Linki zewnętrzne
- Prace André Kertésza na stronie The National Gallery of Art w Waszyngtonie. nga.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-09)]. (ang.)
- ISNI: 0000000121386131
- VIAF: 71392944
- ULAN: 500019907
- LCCN: n79029841
- GND: 118561634
- NDL: 00445544
- LIBRIS: pm148rl71ck0k07
- BnF: 11909651k
- SUDOC: 026948354
- NLA: 36568763
- NKC: xx0002276
- BNE: XX891585
- NTA: 068837909
- BIBSYS: 90825773
- CiNii: DA01083717
- Open Library: OL4776395A
- PLWABN: 9810652457705606
- NUKAT: n96004788
- J9U: 987007263723605171
- PTBNP: 1009957
- CANTIC: a11043490
- LNB: 000203119
- NSK: 000456613
- BLBNB: 000988462
- KRNLK: KAC2018O2167
- LIH: LNB:V*159889848;=Bu
- NSZL: 82915
- PWN: 3921829
- Britannica: biography/Andre-Kertesz
- Universalis: andre-kertesz
- NE.se: andre-kertesz
- SNL: André_Kertész
- VLE: andre-kertesz
- Catalana: 0035575