Amazonka żółtoszyja
Amazona auropalliata[1] | |||
(Lesson, 1842) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Gromada | ptaki | ||
Podgromada | Neornithes | ||
Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
Rząd | papugowe | ||
Rodzina | papugowate | ||
Podrodzina | papugi neotropikalne | ||
Plemię | Amazonini | ||
Rodzaj | Amazona | ||
Gatunek | amazonka żółtoszyja | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
| |||
|
Amazonka żółtoszyja[4] (Amazona auropalliata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Osiadły[5]. Zamieszkuje Amerykę Centralną: od północno-zachodniej Kostaryki po południowy Meksyk[3]. Krytycznie zagrożony wyginięciem.
Podgatunki
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia trzy podgatunki A. auropalliata[6]:
- A. auropalliata auropalliata (Lesson, 1842) – zamieszkuje wybrzeże Oceanu Spokojnego od stanu Oaxaca (południowy Meksyk) do północno-zachodniej Kostaryki[7]
- A. auropalliata caribaea Lousada, 1989 – Honduras – wyspy Islas de la Bahía – Barbareta i Guanaja
- A. auropalliata parvipes Monroe & T. R. Howell, 1966 – północno-wschodnie wybrzeże Hondurasu do północno-wschodniej Nikaragui[8]
W niektórych ujęciach systematycznych te trzy podgatunki uznawane były za podgatunki amazonki żółtogłowej (A. ochrocephala)[9].
Morfologia
Wygląd zewnętrzny: Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Obie płci ubarwione jednakowo, z przewagą zieleni. Stosunkowo niewielka żółta plama w dolnej części karku, kształt zmienny w zależności od osobnika. U podgatunków A. a. parvipes oraz A. a. caribaea bardziej intensywny żółty kolor[7]. Dziób ciemnoszary z jasnymi przebarwieniami na bokach. Upierzenie młodych bez żółtych elementów[7].
Rozmiary: Długość ciała dorosłego osobnika wynosi ok. 35–36 centymetrów[10].
Masa ciała: ok. 480–550 g[7], podaje się również wartość do 680 g[11].
Występowanie
Środowisko
Zamieszkuje głównie tereny leśne, przede wszystkim lasy liściaste lub wiecznie zielone, także lasy suche i zadrzewienia na sawannie[3][7]. Spotykana również na polanach oraz w namorzynach powyżej poziomu zalewanego w czasie przypływu. Mniejsze znaczenie mają terytoria utworzone sztucznie, np. pastwiska i grunty orne. Bytuje na wysokościach do 600 m n.p.m.[3][5]
Zasięg występowania
A. auropalliata występuje przede wszystkim na obszarze leżącym na zachód od wododziału kontynentalnego Ameryki. Zamieszkuje południowy Meksyk (stany Oaxaca oraz Chiapas), Gwatemalę, Salwador, Nikaraguę, północno-zachodnią Kostarykę, Islas de la Bahía i wschodni Honduras. Odnotowano również przypadki, gdzie amazonka żółtoszyja pojawiła się w Belize, jednak nie jest to jej stałe terytorium. Szacuje się, że zasięg występowania tego gatunku obejmuje około 509 000 kilometrów kwadratowych[3].
Pożywienie
Amazonka żółtoszyja żywi się nasionami drzew z rodzajów Cochlospermum i Curatella, figami i dojrzewającymi owocami midgałecznika. Czasem spożywa szyszki[7]. Elementy diety tego ptaka to również jagody i orzechy[11].
Tryb życia i zachowanie
Ptaki tego gatunku przebywają zazwyczaj w parach lub stadach; większe zgromadzenia obserwowane w miejscach, gdzie znajdują pożywienie, odpoczywają, śpią lub szukają schronienia[12][7]. Pary osobników utrzymują się przez całe ich życie[13].
Rozród
Lęgi wyprowadzane w lutym–marcu[7].
Jaja: w lęgu od dwóch do czterech owalnych jaj o wymiarach 37 na 30 mm.
Wysiadywanie: trwa ok. 26–28 dni[11].
Pisklęta: różnią się od osobników dorosłych brakiem żółtych elementów ubarwienia.
Status i zagrożenia
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2021 roku uznaje amazonkę żółtoszyją za gatunek krytycznie zagrożony (CR – critically endangered); wcześniej – od 2017 roku miała status gatunku zagrożonego (EN – endangered), od 2012 roku – gatunku narażonego (VU – vulnerable), a od 1988 roku – gatunku najmniejszej troski (LC – least concern). Trend liczebności populacji silnie spadkowy, w 2020 roku liczebność na wolności szacowano na 1000–2499 dorosłych osobników[3][5].
Do głównych zagrożeń należą:
- utrata lub znaczna modyfikacja środowisk naturalnych gatunku ze względu na wylesianie i rozwój rolnictwa,
- kłusownictwo,
- chwytanie osobników z przeznaczeniem do handlu lokalnego i międzynarodowego[3].
Gatunek ten jest wymieniony w Załączniku I konwencji CITES[2].
Galeria
- Amazonka żółtoszyja siedząca na klatce
- Osobnik z mutacją wpływającą na ubarwienie – tutaj z odcieniem niebieskiego
- A. auropalliata w niewoli
Przypisy
- ↑ Amazona auropalliata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Amazona auropalliata. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-12-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Amazona auropalliata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872. Wersja: 2021-06-01. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-13].
- ↑ a b c Species factsheet: Amazona auropalliata. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-12-13]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Yellow-naped Amazon (Amazona auropalliata), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2021-12-13] (ang.).
- ↑ Amazona auropalliata (amazonka zóltoszyja), [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [online] [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Yellow-crowned Amazon (Amazona ochrocephala). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ Yellow-naped Amazon (Amazona auropalliata) [online], www.hbw.com [dostęp 2018-06-29] (ang.).
- ↑ a b c Yellow-naped or Yellow-nape Amazon Parrots, [w:] BeautyofBirds.com [online], Avianweb LLC [dostęp 2018-06-29] (ang.).
- ↑ Yellow-naped Parrot – Behavior [online], Neotropical Birds Online [dostęp 2018-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-30] (ang.).
- ↑ Animal-World, Yellow-naped Amazon [online], Animal World [dostęp 2018-06-29] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- SNL: gulnakkeamazon