4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany
Historia | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Sformowanie | 1973 | ||
Rozformowanie | 31 grudnia 1999 | ||
Tradycje | |||
Święto | 15 lub 19 kwietnia | ||
Organizacja | |||
Numer | JW 2667 | ||
Dyslokacja | Kwaszenina, Sanok | ||
Formacja | |||
|
4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany, następnie 4 Pułk Ochrony (JW 2667) – jednostka wojskowa w składzie Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych.
Historia
Wzmianki o powołaniu jednostki zostały opublikowane w Zarządzeniu nr 85 Prezesa Rady Ministrów oraz w Zarządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z 8 lutego 1973 roku[1]. Pierwotnie zadaniem jednostki było przywrócenie do życia niezagospodarowanych obszarów w Bieszczadach oraz zapewnienie obsługi kwatermistrzowskiej w Ośrodku Prezesa Rady Ministrów w Arłamowie[1]. Była to jednostka o charakterze szkoleniowo-produkcyjnym. 6 listopada 1974 r. nastąpiło wręczenie jednostce sztandaru ufundowanego przez społeczeństwo Bieszczad[2].
Właśnie Wojskom Nadwiślańskim powierzono zadanie przywrócenia tych ziem gospodarce narodowej. Bieszczadzka ziemia umęczona i zniszczona przedłużającymi się działaniami wojennym w krótkim czasie dzięki pracy żołnierzy naszego pułku została przywrócona do życia. Żołnierze szkoląc się pracowali.
Spośród żołnierzy pułku dobierano żołnierzy do prac gospodarczych na terenie ośrodka Urzędu Rady Ministrów w Arłamowie. Żołnierze pułku nie pełnili jednak zadań ochronnych w tym ośrodku, to zadanie realizowały wydzielone grupy oddelegowane ze składu Warszawskiej Jednostki MSW im. Czwartaków AL[2].
W pierwszym okresie funkcjonowania pułku były problemy z zakwaterowaniem żołnierzy, pododdziały pułku stacjonowały w różnych miejscach rozrzuconych po całym terenie. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych pododdziały pułku były rozmieszczone następująco:
Dowództwo i sztab – Kwaszenina;
- 3 kzmot, komp. transp. – Kwaszenina;
- 2 kzmot – Trzcianiec;
- część 4 kzmot – Ustrzyki Dolne;
- 5 kzmot, krem, część 4 kzmot – Arłamów;
- 1 kzmot –Trójca[2]
Jednostka wojskowa 2667 istniała od kwietnia 1973 do 1999 i liczyła od 500 do 1200 żołnierzy. Sztab jednostki funkcjonował w Kwaszeninie. Przez okres 20 lat, (1973 – 1993) działała jako wojskowe gospodarstwo rolne[3]. W 1987r. hodowało ono 4,5 tys. sztuk bydła w tym około 200 krów mlecznych, ponad 1,5 tys. owiec i tysiąc sztuk trzody chlewnej. Gospodarstwa rolne – obory funkcjonowały w Kwaszeninie, Trójcy, Grąziowej, Trzciańcu wraz z Jamną Górną, Jamną Dolną, Krajną, Łomną, oraz przejściowo (do 1981) także w Mucznem, Tarnawie Niżnej i Wołosatem. W Tarnawie Niżnej i Wołosatem do 1981 prowadzono hodowlę bukatów, które sprzedawano do Niemiec i Francji[4].
Następnie została przekształcona z jednostki hodowlano – rolniczej na formację o charakterze szkoleniowo – rolniczym. Od 1981 po reorganizacji i zmianie nazwy jednostki na 4 Bieszczadzki Pułk Zmotoryzowany (JW 2667), prowadzono dodatkowo szkolenie wojskowe pododdziałów[3][1]. Działalność rolnicza pułku została zakończona w 1993[3]. Od przełomu lat 1993/1994 pułk został przemianowany na 4 Pułk Ochrony MSWiA i wyprowadzony z Kwaszeniny, stacjonował w koszarach w sanockiej dzielnicy Olchowce[3]. Od 1994 r. jednostka funkcjonowała w oparciu o zgrupowania w Sanoku i w Trzciańcu[3]. Jednostka uczestniczyła w zabezpieczaniu podróży apostolskich Jana Pawła II do Polski w 1991 i 1997 roku[1].
Po reorganizacji jednostki pułku były rozmieszczone następująco:
- dowództwo i sztab – Sanok;
- bzmot, krozp – Trzcianiec;
- bzmot, kzab i kłączn – Sanok.
Szczególnie jednostką w tym okresie była kompania rozpoznawcza w Trzciańcu. W jej składzie funkcjonował pluton rozpoznania konnego, jedyna wówczas jednostka tego typu w Wojsku Polskim. Głównym zadaniem pułku było wykonywanie zadań rozpoznawczych, ochronno-obronnych i przeciw dywersyjnych w trudnych warunkach górskich[2].
6 listopada 1994 r. na stadionie MOSiR „Wierchy” w Sanoku odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru 4 Pułkowi Ochrony MSWiA , stacjonującemu w garnizonie Olchowce. W uroczystości uczestniczyli m.in. szef Gabinetu Prezydenta RP, Mieczysław Wachowski i biskup polowy Wojska Polskiego, Sławoj Leszek Głódź[1][5][6]. 7 grudnia 1997 r. na tym stadionie odbyła się przysięga wojskowa 90 żołnierzy Pułku[7], a 14 sierpnia 1998 r. obchodzono tam jednocześnie Święto Wojska Polskiego i 25-lecie istnienia jednostki. Wówczas odbyła się tam również przysięga wojskowa żołnierzy pierwszego rocznika, a ponadto sztandar pułku został udekorowany „Odznaką za Zasługi dla ZKRPiBWP”[8]. Jednostka otrzymała także Odznakę „Za zasługi dla województwa krośnieńskiego” oraz odznakę honorową „Za zasługi dla Oświaty”[1]. 21 września 1996 r. JW 2667 NJW MSWiA została udekorowana Honorową Odznaką Ruchu Przyjaciół Harcerstwa[9][1].
Według różnych źródeł świętem pułku był dzień 15 kwietnia[10] lub 19 kwietnia[3].
Już w 1998 roku zastanawiano się nad potencjalnym usunięciem sanockiej jednostki[11]. Ostatecznie do jej rozformowania, decyzją ministra spraw wewnętrznych i administracji nr 392 z 18 listopada 1998, doszło 31 grudnia 1999 roku[12][2].
Dowódcy
- ppłk Wojciech Staromłyński (8 III – 13 VI 1973)[13]
- ppłk Jan Wychowski (14 VI 1973 – 11 VIII 1983)
- ppłk mgr inż. Eugeniusz Szczodry (11 VIII 1983 – 14 IV 1984)
- płk dypl. Jan Spanier (24 VI 1986 – 30 XI 1989)
- płk mgr Tadeusz Wnęk (1 XII 1989 – 11 VI 1992)
- mjr mgr inż. Marceli Kuca (12 VI 1992 – 26 V 1993)
- ppłk dypl. Jan Budnik (27 V 1993 – 28 VI 1994)
- mjr dypl. Wojciech Ignaczewski (29 VI 1994 – 8 IV 1997)[14]
- mjr/ppłk dypl. Andrzej Herbaczewski (9 IV 1997 – 1999)[10][15][16][17].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Marcin Kandefer. ...bronić niepodległości i granic. 25 lat minęło. W Sanoku było nam dobrze. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (354), s. 5, 21 sierpnia 1998.
- ↑ a b c d e PawełP. Piotrowski PawełP., „Militarne dzieje Bieszczad w XX wieku”, w: „Bieszczady w Polsce Ludowej 1944-1989, Rzeszów 2009 [online] [dostęp 2024-05-13] .
- ↑ a b c d e f Święto Pułku w Olchowcach. „Tygodnik Sanocki”. Nr 16 (232), s. 2, 19 kwietnia 1996.
- ↑ Krzysztof Potaczała: Bieszczady w PRL-u. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2012, s. 64. ISBN 978-83-7576-154-2.
- ↑ Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974–1994, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 966.
- ↑ Ekspresem z lodowej tafli. „Tygodnik Sanocki”. Nr 33 (352), s. 16, 14 sierpnia 1998.
- ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995–2000. „Rocznik Sanocki 2001”, s. 343, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ ...bronić niepodległości i granic. Trzy uroczystości. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (354), s. 1, 5, 21 sierpnia 1998.
- ↑ 85 lat sanockiego harcerstwa. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (255), s. 4, 27 września 1996.
- ↑ a b Tomasz Korzeniowski. Święto pułku. „Podkarpacie”. 12, s. 2, 23 kwietnia 1997.
- ↑ Będzie wojsko w Sanoku?. „Tygodnik Sanocki”. Nr 36 (356), s. 1, 4 września 1998.
- ↑ Jolanta Ziobro. Wymarsz z Trzciańca. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (406), s. 1, 12, 20 sierpnia 1999.
- ↑ Marcin Kandefer. ...bronić niepodległości i granic. 25 lat minęło. Dowódcy. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (354), s. 5, 21 sierpnia 1998.
- ↑ Adam Sudoł: Polska Ojczyzna moja. Część II. Sanok: 1999, s. 135.
- ↑ Marian Jarosz. Święto żołnierzy. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (302), s. 2, 22 sierpnia 1997.
- ↑ Świąteczne awanse. „Tygodnik Sanocki”. Nr 47 (315), s. 2, 21 listopada 1997.
- ↑ Mianowany podpułkownikiem w 1999.