Plasmastroming

Helmdraadcellen van Tradescantia met actieve plasmastroming
Plasmastroming in de bladcellen van Funaria
Plasmastroming in de epidermiscellen van ui

Plasmastroming (cyclosis) is een intercellulaire beweging van het cytoplasma in sommige eukaryotische planten- en schimmelcellen.[1][2]

Bij deze stroming beweegt alleen het binnenste deel van het cytoplasma (endoplasma). Het aan het plasmalemma liggende ectoplasma kan niet bewegen.

Eigenschappen

De plasmastroming vindt plaats met behulp van actine en het motoreiwit myosine, waarbij adenosinetrifosfaat (ATP) de energie levert.[3] Door de beweging van het motoreiwit langs de actinedraden komt een stroming op gang, waardoor de celonderdelen gelijkmatig worden voorzien van voedingsstoffen en RNA.[3]

De plasmastroming is afhankelijk van de pH-waarde, de temperatuur en gedeeltelijk ook van het licht en heeft een actieve stofwisseling nodig. Bladgroenkorrels kunnen bijvoorbeeld door deze beweging zo gunstig mogelijk in de cel ten opzichte van de lichtinval komen te liggen. Ook beschadigingen kunnen ervoor zorgen dat er een plasmastroming op gang komt.[4] De plasmastroming kan onderbroken worden door toevoeging van het mycotoxine cytochalasine D of lugol.

Het plasma kan met een snelheid van 0,2 - 0,6 mm per minuut stromen en in enkele gevallen tot 6 cm per minuut. Het plasma stroomt om de centrale vacuole. De celorganellen stromen met behulp van motoreiwitten langs de microtubuli van het cytoskelet.

  • Film van een plasmastroming bij een schimmel onder de microscoop
  • Video van de plasmastroming in Elodea
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Bonaventura Corti: Osservazione Microscopiche sulla Tremella e sulla Circolazione del Fluido in una Pianta Acquajuola. Lucca, Italien, Appresso Giuseppe Rocchi 1774.
  2. ↑ J. Verchot-Lubicz, R. E. Goldstein: Cytoplasmic streaming enables the distribution of molecules and vesicles in large plant cells. In: Protoplasma. Band 240, Nummer 1–4, April 2010, S. 99–107, ISSN 1615-6102. DOI:10.1007/s00709-009-0088-x. PMID 19937356.
  3. ↑ a b F. G. Woodhouse, R. E. Goldstein: Cytoplasmic streaming in plant cells emerges naturally by microfilament self-organization. In: Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. Band 110, Nummer 35, August 2013, S. 14132–14137, ISSN 1091-6490. DOI:10.1073/pnas.1302736110. PMID 23940314. PMC 3761564.
  4. ↑ T. Shimmen, E. Yokota: Cytoplasmic streaming in plants. In: Current opinion in cell biology. Band 16, Nummer 1, Februar 2004, S. 68–72, ISSN 0955-0674. DOI:10.1016/j.ceb.2003.11.009. PMID 15037307.