Achaltsiche (gemeente)

Achaltsiche
ახალციხის მუნიციპალიტეტი
Gemeente in Georgië Vlag van Georgië
Vlag van Achaltsiche
Wapen van Achaltsiche
Locatie in Georgië
Kaart van Achaltsiche
Geografie
Regio Samtsche-Dzjavacheti
Hoofdplaats Achaltsiche
Oppervlakte 1010.4 km² [1]
Hoogste punt Sjabanibeli (2646 m)
Coördinaten 41° 38' NB, 42° 59' OL
Bevolking
Inwoners (2023) 39.588 [2]
(39,2 inw./km²)
Etniciteit (2014) Georgisch (68,0%)
Armeens (30,9%)
Religie (2014) Georgisch-Orthodox (68,0%)
Armeens-Apostolisch (17,4%)
Katholiek (12,6%)
Bestuur
Burgemeester Irakli Lazarasjvili (2021-)
Overige informatie
Tijdzone UTC+4
Website Officiële website
Achaltsiche in Samtsche-Dzjavacheti
Achaltsiche (Samtsche-Dzjavacheti)
Achaltsiche
Foto's
Gemeentelijk centrum Achaltsiche
Gemeentelijk centrum Achaltsiche
Portaal  Portaalicoon   Georgië

Achaltsiche (Georgisch: ახალციხის მუნიციპალიტეტი, Achaltsichis moenitsipaliteti) is een gemeente met ongeveer 39.600 inwoners (2023) en een oppervlakte van ruim 1010 km², gelegen in de regio Samtsche-Dzjavacheti in het zuiden van Georgië. De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum van de gemeente. Achaltsiche is gesitueerd in een bergachtig landschap waar de rivier de Mtkvari doorheen stroomt.

Geschiedenis

Het gebied van de hedendaagse gemeente Achaltsiche lag in de middeleeuwen in het vorstendom Samtsche (Samtsche-Saatabago, of ook wel Mescheti). Dit vorstendom werd in de 15e eeuw onafhankelijk van het Koninkrijk Georgië, maar werd in de 16e eeuw door zowel het Ottomaanse Rijk als Safavidisch Perzië bevochten, met name in de omgeving van de plaatsen gelijknamige stad en Adigeni. Met de Vrede van Amasya in 1555 kwam Achaltsiche in Perzisch gecontroleerd gebied te liggen, niet ver van de bestandslijn met het Ottomaanse Rijk.[4] In de 17e eeuw kwam het gebied onder Ottomaanse controle,[5] en werd het onderdeel van het Eyalet van Çıldır (of ook Pasjalik Achaltsiche).[6]

Russisch gezag

Oejezd Achaltsiche en vorming district Adigeni (links)

In de 18e eeuw werd het gebied wederom betwist toen het Georgische Koninkrijk Kartli-Kachetië zich los probeerde te worstelen van zowel de Perzen als de Turken. Dit liep met Russische steun uit op een fiasco bij Aspindza en bleef het gebied onder Turks gezag.[7] Gedurende de eerste fase van de Russische annexatie van Georgische gebieden in het begin van de 19e eeuw lag Achaltsiche nog in het Ottomaanse Rijk. Na de Russisch-Turkse Oorlog (1828-1829) en het Verdrag van Adrianopel kwam Achaltsiche en omgeving onder Russisch gezag te staan.[8]

Het gebied werd vervolgens vanaf 1840 bestuurlijk het oejezd Achaltsiche, dat korte tijd deel uitmaakte van het gouvernement Georgië-Imeretië. Het oejezd Achaltsiche werd met de splitsing van dat gouvernement in 1846 bij het gouvernement Koetais ingedeeld, om vervolgens in 1867 bij het gouvernement Tiflis ingedeeld te worden.[9][10] Het Oejezd Achaltsiche was onderverdeeld in drie gemeentelijke districten (oetsjastok, Russisch: yча́сток), waarbij het gebied van de hedendaagse gemeente Achaltsiche in de westelijke delen van de districten (Уравельский участок, Oeravelskiy oetsjastok) en Atschoer (Ацхурский участок, Atschoerskiy oetsjastok) lag.

Moderne indeling

Deze districtsindeling bleef feitelijk bestaan tot de Sovjetverovering van de Democratische Republiek Georgië in 1921 en de bestuurlijke hervorming in 1930. Toen werden een aantal rajons van Achaltsiche afgesplitst en kreeg rajon Achaltsiche min of meer de omvang van de hedendaagse gemeente.[11] Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Samtsche-Dzjavacheti, en werd het district in 2006 omgevormd tot gemeente. Tussen 2014 en 2017 was de stad Achaltsiche een aparte bestuurseenheid, een zogeheten "stad met zelfbestuur", naast de rest van de gemeente. In 2017 werd dat net als bij zes andere steden teruggedraaid omdat deze constructie te duur en inefficiënt bleek.[12]

Geografie

Subgebergtes van de Kleine Kaukasus omsluiten Achaltsiche en hebben een maximale hoogte rond de 2.500 meter boven zeeniveau. Dit zijn het Meschetigebergte in het noorden, het Trialetigebergte in het oosten en het Eroesjeti-hoogland in het zuiden. Verder wordt de geografie van Achaltsiche bepaald door de kloof van de Mtkvari. Deze rivier stroomt vanuit het zuidoosten naar de stad Achaltsiche, waar de rivier Potschovi zich bij de Mtkvari voegt, om vervolgens in noordoostelijke richting naar Bordzjomi te stromen. De rivierkloven hebben de oude en moderne wegen in het bergachtige gebied bepaald. De samenvloeiing van de twee rivieren ligt in de zogeheten Achaltsiche depressie, een 42 kilometer lange laagte tussen Adigeni en Bordzjomi in de Mtkvari- en Potschovi-vallei, met een breedte van maximaal 12 tot 14 kilometer.[13] De hoogste berg van de gemeente is de Sjabanibeli in het Eroesjeti-hoogland, met een top van 2.646 meter boven zeeniveau.

Achaltsiche grenst in het westen aan de gemeente Adigeni, in het noorden aan Baghdati (regio Imereti) en Bordzjomi, en in het oosten aan Aspindza. Ten slotte grenst de gemeente in het zuiden aan Turkije.

Demografie

Begin 2023 telde de gemeente Achaltsiche 39.588 inwoners,[2] een geringe groei ten opzichte van de volkstelling van 2014.

Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Achaltsiche
1897 1922 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2002[14] 2014 2020 2023
Gemeente Achaltsiche - - - 55.490 Gedaald 50.420 Gestegen 51.907 Gedaald 49.836 Gestegen 54.747 Gedaald 46.134 Gedaald 38.895 Gestegen 39.401 Gestegen 39.588
Achaltsiche 15.357 Gedaald 10.153 Gestegen 12.328 Gedaald 12.180 Gestegen 16.868 Gestegen 18.972 Gestegen 19.742 Gestegen 24.570 Gedaald 18.452 Gedaald 17.903 Gedaald 16.943 Gestegen 17.315
Vale - - - - 9.629 Gedaald 7.326 Gedaald 6.244 Gestegen 6.305 Gedaald 5.031 Gedaald 3.646 Gestegen 5.259 Gedaald 5.148
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[15][16][17][18] Noot:[14]

Etniciteit en religie

Atskoeri, het grootste dorp in de gemeente.

De bevolking van Achaltsiche bestond volgens de volkstelling van 2014 voor het grootste deel uit Georgiërs (68,0%). De grootste etnische minderheid waren de Armeniërs (30,9%). Andere minderheden zijn enkele tientallen Russen, Grieken, Oekraïners, Osseten en enkele Abchaziërs.[20] Het grootste deel van de inwoners was volgens de volkstelling Georgisch-Orthodox (68,0%), gevolgd door Armeens-Apostolen (17,4%) en katholieken (12,6%). Verder zijn er kleine aantallen jehova's en moslims.[21]

Mescheten

In november 1944 werden de Mescheten, een Turkssprekende etnische groep van overwegend moslimgeloof die in dit gebied woonden, naar Centraal-Aziatische Sovjetrepublieken gedeporteerd als onderdeel van een stalinistische hervestigingsoperatie.[22] De Mescheten vormden op dat moment ongeveer de helft van de bevolking van het rajon Achaltsiche (1939: 28.428 van de 55.490 inwoners).[18] Pogingen om hen in het onafhankelijke Georgië terug te laten keren lopen stroef, en ondervindt lokale weerstand.[23][24]

Administratieve onderverdeling

Rabati-fort in gemeentelijk centrum Achaltsiche

De gemeente Achaltsiche is administratief onderverdeeld in 14 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 46 dorpen (სოფელი, sopeli) en twee steden (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Achaltsiche en Vale.[1]

Bestuur

De gemeenteraad van Achaltsiche (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 39 leden: 26 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 13 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[25] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 18 districtszetels.

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Irakli Lazarasjvili van Georgische Droom met 57,0% van de stemmen gekozen tot burgemeester. De 13 districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (12) en Europees Georgië (1) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (54,8%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (28,91%) en Voor Georgië (6,4%). Zeven andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[26][27]

Partij 2017[28] 2021[29]
  Georgische Droom (GD) 28 28
  Verenigde Nationale Beweging (UNM) 2 8
  Voor Georgië 2
  Europees Georgië (EG) 3 1
Totaal 33 39

Bezienswaardigheden

Atskoeri-fort

In de gemeente zijn diverse historische bezienswaardigheden, maar de belangrijkste zijn:

  • Rabati-fort in de stad Achaltsiche. Historische burcht met verschillende bouwperiodes dat in 2010-12 grondig is gerestaureerd.[30]
  • Atskoeri-fort. Een laat middeleeuws fort langs de Mtkvari en de hoofdweg tussen Bordzjomi en Achaltsiche.

Vervoer

Turkije is niet ver weg

De belangrijkste doorgaande wegen door de gemeente zijn de Georgische routes van internationaal belang S8 en S11. De S8 verbindt centraal Georgië en Tbilisi met Turkije via de stad Achaltsiche, terwijl de S11 vanaf laatstgenoemde stad naar Armenië leidt. De Europese weg E692 valt samen met de S11 en het stukje S8 van Achaltsiche naar de Turkse grensovergang bij Vale. Deze grensovergang ligt formeel in de gemeente Adigeni.

Het oostelijk uiteinde van de nationale route Sh1 ligt in de gemeente. Deze regionale hoofdroute verbindt Batoemi met Achaltsiche via de 2027 meter hoge Goderdzi-pas. In de late Sovjet periode was deze weg onderdeel van de A306 Sovjet hoofdroute.

Sinds medio 2012 rijden er geen passagierstreinen meer over het traject Bordzjomi - Achaltsiche - Vale.

Externe link

  • (ka) Website gemeente Achaltsiche

Referenties

  1. ↑ a b (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) pp.283-284, 299-303 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 14 februari 2022.
  2. ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Gearchiveerd op 11 juli 2023. Geraadpleegd op 4 juli 2023.
  3. ↑ a b c d e (en) Skinner, Peter F. (2014). Georgia, the Land Below the Caucasus - A narrative history, 1e druk. Narikala Publications, New York, Londen, Tbilisi. ISBN 978-0-9914232-0-0. Geraadpleegd op 17 januari 2022.
  4. ↑ Skinner, Hoofdstuk 12 "Georgia in the 16th Century: Surviving Turkish and Persian Invasions", p.210-231[3]
  5. ↑ Skinner, Hoofdstuk 13 "Georgia in the 17th Century: The Persian Ascendancy", p.258[3]
  6. ↑ Skinner, Hoofdstuk 16 "The Iron Fist: The Russian Annexation of Georgia 1801-1845", p.356[3]
  7. ↑ Skinner, Hoofdstuk 15 "Teimuraz II and Erekle II: Triumph and Tragedy", p.301-304[3]
  8. ↑ Skinner, Hoofdstuk 16 "The Iron Fist: The Russian Annexation of Georgia 1801-1845", p.353, 355, 356[3]
  9. ↑ (ru) Gouvernement Tiflis. Grote Russische Encyclopedie. Gearchiveerd op 2 januari 2020. Geraadpleegd op 17 oktober 2022.
  10. ↑ (ru) Gouvernement Tiflis. Geografisch en statistisch woordenboek van het Russische rijk, deel V p.128 (1885). Geraadpleegd op 17 oktober 2022.
  11. ↑ (ka) Gemeente Achaltsiche - Universeel Encyclopedisch Woordenboek 2006. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 17 oktober 2022.
  12. ↑ (en) Parliament Reduces Number of Self-Governing Cities. Civil.ge (3 juli 2017). Gearchiveerd op 21 januari 2022. Geraadpleegd op 30 januari 2022.
  13. ↑ (en) Levan Tielidze, Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov (2019). Geomorphology of Georgia. Springer, "13 Achara-Trialeti-Loki Mountainous Terrain", pp. 236. ISBN 978-3-319-77764-1. Geraadpleegd op 14 februari 2022.
  14. ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[19], "1. Introduction", Pagina 1.
  15. ↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 21 maart 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
  16. ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
  17. ↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 15 maart 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
  18. ↑ a b (ru) Achaltsiche 1939. Ethno Kavkaz. Geraadpleegd op 25 februari 2022.
  19. ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 10 januari 2022.
  20. ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 31 maart 2023. Geraadpleegd op 3 juli 2023.
  21. ↑ (en) Religious composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 10 juni 2023. Geraadpleegd op 3 juli 2023.
  22. ↑ (en) From Exile to Exile: The Perpetual Deportation of the Ahıska Turks. Genocide Watch (27 januari 2021). Gearchiveerd op 15 februari 2022. Geraadpleegd op 15 februari 2022.
  23. ↑ (en) Meskhetian Turks Return to Lost Homeland in Georgia. Eurasianet (9 oktober 2009). Gearchiveerd op 15 februari 2022. Geraadpleegd op 15 februari 2022.
  24. ↑ (en) Meskhetian Turks: Still Struggling to Return to Their Homeland. Eurasianet (25 maart 2003). Gearchiveerd op 15 februari 2022. Geraadpleegd op 15 februari 2022.
  25. ↑ (en) Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1). Legislative Herald of Georgia (28 juni 2021). Geraadpleegd op 14 februari 2022.
  26. ↑ (en) October 2, 2021 Municipal Elections. CESKO Central Election Commission. Geraadpleegd op 21 februari 2022.
  27. ↑ (en) Interactive results 2021 municipal elections. Agenda.ge. Geraadpleegd op 21 februari 2022.
  28. ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.40-42. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 5 april 2022.
  29. ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.49-51. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 5 april 2022.
  30. ↑ (en) Rabati. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 21 februari 2022.
Mediabestanden
Zie de categorie Akhaltsikhe Municipality van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
· · Sjabloon bewerken
Vlag van Georgië
HoofdstadTbilisi
Autonome Republiek Abchazië: Azjara · Gagra · Gali · Goedaoeta · Goelripsji · Otsjamtsjire · Soechoemi
Autonome Republiek Adzjarië: Batoemi · Chelvatsjaoeri · Choelo · Keda · Koboeleti · Sjoeachevi
Goeria: Lantsjchoeti · Ozoergeti · Tsjochataoeri
Imereti: Baghdati · Charagaoeli · Choni · Koetaisi · Samtredia · Satsjchere · Terdzjola · Tkiboeli · Tsjiatoera · Tskaltoebo · Vani · Zestafoni
Kacheti: Achmeta · Dedoplistskaro · Goerdzjaani · Kvareli · Lagodechi · Sagaredzjo · Sighnaghi · Telavi
Kvemo Kartli: Bolnisi · Dmanisi · Gardabani · Marneoeli · Roestavi · Tetritskaro · Tsalka
Mtscheta-Mtianeti: Achalgori · Doesjeti · Kazbegi · Mtscheta · Tianeti
Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti: Ambrolaoeri · Lentechi · Oni · Tsageri
Samtsche-Dzjavacheti: Achalkalaki · Achaltsiche · Adigeni · Aspindza · Bordzjomi · Ninotsminda
Samegrelo-Zemo Svaneti: Abasja · Chobi · Martvili · Mestia · Poti · Senaki · Tsalendzjicha · Tsjchorotskoe · Zoegdidi
Sjida Kartli: Chasjoeri · Gori · Kareli · Kaspi · Dzjava · Eredvi · Koerta · Tigva
Europa · Georgië · Regio's · Gemeenten