Orang Khitan

Orang Khitan (huruf kecil Khitan: ; Bahasa Cina: 契丹code: zh is deprecated ; pinyin: Qìdān; Jawi: ‏اورڠ ختان‎code: ms is deprecated ‎) ialah orang nomad dalam sejarah dari Asia Timur Laut yang, dari abad ke-4, mendiami kawasan yang sepadan dengan bahagian Mongolia moden, Timur Laut China dan Timur Jauh Rusia.

Sebagai bangsa yang berasal dari proto-Mongol melalui Xianbei,[1][2] orang Khitan bercakap bahasa Khitan yang kini telah pupus, bahasa Para-Mongol yang berkaitan dengan bahasa Mongolik.[3] Orang Khitan mengasaskan dan memimpin dinasti Liao (916–1125), yang menguasai kawasan luas Siberia, Mongolia dan China Utara. Khitan dinasti Liao menggunakan dua sistem tulisan bebas untuk bahasa mereka: huruf kecil Khitan dan huruf besar Khitan .

Selepas kejatuhan dinasti Liao pada 1125 berikutan pencerobohan Jurchen ramai Khitan mengikuti kumpulan Yelü Dashi ke arah barat untuk menubuhkan Qara Khitai atau dinasti Liao Barat, di Asia Tengah, yang berlangsung hampir satu abad sebelum jatuh ke dalam Empayar Mongol pada 1218. Rejim lain yang diasaskan oleh Khitan termasuklah Liao Utara, Liao Timur dan Liao Akhir di China, serta dinasti Qutlugh-Khanid di Parsi. Orang Daur zaman moden, kumpulan etnik minoriti yang diiktiraf di Timur Laut China, adalah berketurunan genetik Khitan.[4]

Nama sejarah bagi China, Cathay, berasal daripada perkataan Khitan.

Etimologi

Tiada konsensus mengenai etimologi nama Khitan. Pada asasnya terdapat tiga spekulasi. Feng Jiasheng berhujah bahawa ia berasal dari nama penghulu Yuwen.[5] Zhao Zhenji berpendapat bahawa istilah itu berasal dari Xianbei dan bermaksud "tempat di mana Xianbei telah tinggal". Sarjana Jepun Otagi Matsuo percaya bahawa nama asal Khitan ialah "Xidan", yang bermaksud "orang yang serupa dengan orang Xi " atau "orang yang mendiami di kalangan orang Xi".[5]

Orang Khitan sedang menjamu selera. Mural makam, bandar Chifeng, Mongolia Dalam

Rujukan

  1. ^ "China's Liao Dynasty". Asia Society.
  2. ^ Xu Elina-Qian (2005). Historical Development of the Pre-Dynastic Khitan. University of Helsinki. p. 99. quote: "According to Gai Zhiyong's study, Jishou is identical with Qishou, the earliest ancestor of the Khitan; and Shihuai is identical to Tanshihuai, the Xianbei supreme chief in the period of the Eastern Han (25–220). Therefore, from the sentence "His ancestor was Jish[ou] who was derived from Shihuai" in the above inscription, it can be simply seen that the Khitan originated from the Xianbei. Since the excavated inscription on memorial tablet can be regarded as a firsthand historical source, this piece of information is quite reliable."
  3. ^ Janhunen, Juha (2006). "Para-Mongolic". In Janhunen, Juha (ed.). The Mongolic Languages. Routledge. p. 393 of pp. 391–402.
  4. ^ Li Jinhui (2 August 2001). "DNA Match Solves Ancient Mystery". china.org.cn.
  5. ^ a b Xu 2005. sfn error: no target: CITEREFXu2005 (help)